Wat blijft er uiteindelijk hangen van een roman. Wat herinner je nog na een tijdje. Bij de roman ‘Nachtouders’ van Saskia de Coster weet ik het wel. Het verhaal van de vader van het kind. Meer specifiek: aftrekken in de bezemkast van een ziekenhuis. Walgelijk. Niet dat aftrekken, maar de liefdeloosheid en de eenzaamheid. De roman gaat in grote lijnen over het niet-biologische ouderschap van een vrouw in een lesbische relatie. Als lesbisch stel heb je een overschot aan eicellen, maar wil je als stel dan een kind, dan heb je zaadcellen nodig. Dat moet wel van een man zijn. Hij woont in dit geval aan het andere eind van de wereld. Volgens de vertelster is het de ideale man. Speciaal voor het doneren van wat sperma komt hij over…vervolgens mag hij masturberend in het bezemhok van het ziekenhuis zijn zaad in een potje plengen. Het beeld heeft me de hele roman niet meer losgelaten. Je moet mannen wel heel erg haten om zoiets te verzinnen. Wat een liefdeloos begin van een nieuw mens; laten we hopen dat het kind er nooit achter komt. Helaas is de kans dat het jochie erachter komt vrij groot want de roman is sterk autobiografisch. Gezien het feit dat om het stel Saskia en Juli gaat en de schrijfster Saskia heet en een relatie heeft met Juli en bovendien ze het sterk autobiografische karakter van haar roman beaamt in een interview dat ik las, kan je er van uit gaan dat dat verwekte jochie de roman gaat lezen en zo zijn liefdeloze oorsprong leert kennen. Er zal dus ook wel in werkelijkheid een man vanaf de andere kant van de wereld zijn overgevlogen met het doel om een kwakkie te leveren dat hij in de liefdeloze bezemkast moest concipiëren… Sjonge. Dat beeld… Ik raak het nauwelijks kwijt. In mijn ogen getuigt het wel van heel erge mannenhaat. In haar plaats zou ik me diep hebben geschaamd om het op te schrijven… Maar Saskia de Coster dus niet…

Mannenhaat doordrenkt deze roman. Homomannen, oke, maar van hetero’s moet ze niets hebben: “Op familiefeesten durven hitsige ooms met een glas te veel op te vragen: wat twee vrouwen met elkaar doen. Ze maken dan schaarbewegingen.” Kortom hetero’s zijn er alleen maar op uit om over de rug van lesbische vrouwen geil te worden. “…weg uit het labyrint van de eeuwenoude mannelijke privileges van onverschilligheid en afwezigheid.” Schrijft ze. Nu het onmiskenbaar het tijdperk van de vrouw is geworden, doet het allemaal een beetje belegen aan. Net alsof de schrijfster in een vorig tijdvak is blijven hangen. En…geen man deugt: “Saskia zelf heeft de ravenzwarte haren van haar moeder en ze is even halfzacht als haar vader.”

Toch is ‘Nachtouders’ een goed te lezen boek. Als lezende man moet je je af en toe over je weerzin heen zetten want dat Saskia mannen haat, dat staat voor mij als een paal boven water. Dat het betreffende kind een jongetje is, doet mij bij voorbaat verdriet; wat voor beeld zal dat arme joch uiteindelijk over zichzelf hebben? De ‘vader’ van de wurm blijkt in de loop van de roman nauwelijks geïnteresseerd in het kind. Sterker nog, de man blijkt kinderen seksueel uit te buiten. Pedofiel, dus. Echt, volgens Saskia de Coster deugen mannen niet.

Het verhaal speelt zich af op een eiland ergens in de buurt van Noord-Amerika. Een eiland voor de ene helft bewoond door indianen. Zij hebben het alleenrecht om de verbinding tussen eiland en vaste land te verzorgen; iedereen die naar of van het eiland wil, moet dat met behulp van deze stam doen. De andere helft van het eiland wordt bewoond door hippies. Eén van de hippies, Molly, is de moeder van de zaaddonor. Zij is de reden waarom het stel naar het eiland komt. Ze zijn op weg naar Alaska en onderweg doen ze het eiland aan om kennis te maken met de biologische grootmoeder van hun kind. Eenmaal op het eiland wordt het schier onmogelijk er weer af te komen want de indianen gaan in staking. Zo komen de twee vrouwen onder de plak te zitten van hun pseudo schoonmoeder. Ze propt haar – min of meer – kleinzoon vol. Terwijl de verteller dat met groeiende boosheid optekent, heeft de partner Juli meer oog voor een andere vrouw op het eiland, Tammy. Zo ontstaan er ook nog spanningen in de relatie en komt Saskia allengs meer in een isolement. Ondertussen vraagt ze zich af wat het moederschap van een niet-biologische moeder voor betekenis heeft. In hoeverre kan zij van het kind houden, in hoeverre is ze verantwoordelijk, in hoeverre heeft ze iets te zeggen over het kind dat genetisch niet aan haar verwant is.

Kortom: Ik heb medelijden met het jochie dat op moet groeien bij een mannen hatende vrouw. Maar dat is de ethiek… Verder is het een goed te lezen boek. Helemaal niet mijn favoriet. Het staat wel op de shortlist van de Libris literatuurprijs. Ach, het kan. Zeker geen winnaar wat mij betreft. Naast de kanonnen op de lijst is het een katapult met onderbroekenelastiek. Ik ben wel slechter te lezen boeken tegengekomen op die shortlist in de loop van de jaren. Zeker geen roman die me bij blijft, behalve misschien dat masturberen in de bezemkast…