Nee, niet uitgelezen, maar toch hier een verslagje. Zelfs een mening over het boek. Dat terwijl je nog niet eens de helft hebt gelezen! Als je een oordeel over een boek geeft, dan moet je het op z’n minst gelezen hebben. Ben ik het helemaal mee eens. Toch ga ik dit boek, van deze schrijfster niet verder lezen en ga ik er toch wat over schrijven. Allereerst wil ik de uitgeverij feliciteren: Uitgeverij Prometheus heeft een geweldig commercieel succes geboekt. De uitgever heeft een fijne neus voor waar financiële winst te halen is. Een absoluut staaltje VOC-mentaliteit, zullen we maar zeggen. Dat ze daarbij over lijken gaan, en er hier slachtoffers vallen, tsja, collateral damage zullen we maar zeggen.

Hoewel dit een heel ander boek is, moet ik erg denken aan ‘Het Debuut’ van Hester Albach. Destijds, halverwege de jaren zeventig was de schrijfster in dezelfde puberale levensfase als ik. Het boek beschrijft heel ‘openhartig’ de relatie die ze heeft als minderjarig meisje met een volwassen man. Ook dat romannetje had een vrij hoge schandaalwaarde en veroorzaakte aldus een run op de boekhandel. Helemaal toen het boekje vervolgens ook nog verfilmd werd. De schrijfster zelf bekwam dit helemaal niet goed. Ze kreeg buitensporig veel aandacht van de verkeerden met hele andere bedoelingen dan haar eigen literaire aspiraties. Later keek ze met zeer gemengde gevoelens terug op deze periode en op haar uitgegeven debuut. Het verschil met Lale Gül is wel dat ‘Ik wil Leven’ ook nog eens politiek misbruikt wordt en de schrijfster uitgestoten is door haar eigen omgeving. Bovendien voelt een smaldeel van de Nederlandse bevolking zich kennelijk zo geschoffeerd dat de schrijfster voor haar leven moet vrezen en daarom al een tijd ondergedoken zit. Ik vraag me af of uitgeverij Prometheus niet een hele kwalijke rol gespeeld heeft. Ik denk van wel.

Dan het boek…ja, wat zal ik daarvan zeggen. Ik vermoed talent bij Lale Gúl hoewel dat uit het boek nergens blijkt. Het is erg slecht geschreven. Het zijn meer ontboezemingen dan een lekker lopend verhaal. Het zijn de ontboezemingen van een puber die zich van haar ouders losmaakt. Niets meer, niets minder. Dat losmaken gaat van au, dat is wel duidelijk. Om de noodzakelijkheid van de scheiding duidelijk te maken en te verantwoorden, schuwt ze geen enkel middel. Dat recht heb je als je op die leeftijd bent. Natuurlijk mag je al je verdriet voor jezelf opschrijven en het uitschreeuwen op papier. Geen haan die er naar kraait. Maar zo’n schreeuwerig document prijsgeven aan de openbaarheid, daar moet je tegen beschermd worden door volwassenen. Jij als verdrietige en opstandige puber kunt in die fase van je leven niet de inschatting maken wat openbaarmaking tot gevolg heeft. Professionele volwassenen heb je nodig die je beschermen tegen jezelf. Professionals die tegen je zeggen dat je onmiskenbaar talent hebt, maar dat je om echt waardevol te kunnen schrijven afstand tot het onderwerp moet nemen.

Waarschijnlijk doordat de schrijfster geen enkele afstand heeft tot haar onderwerp en er eigenlijk nauwelijks een redactieslag geweest lijkt te zijn op de tekst, zijn haar woorden ronduit beledigend. Niet zozeer vanwege het aan de kaak stellen van een streng religieus milieu of een beklemmende Turkse gemeenschap, maar ze zet haar ouders zwaar te kakken. Dat voelt helemaal niet goed. Als ik me inleef in haar ouders dan zou ik me zo verschrikkelijk te kijk vinden staan. Ik zou, denk ik, niet weten hoe verder te leven als ik zo in mijn blote kont gezet zou zijn door mijn eigen dochter. Als ik het verhaal lees, dan hebben haar ouders niet veel fout gedaan; vanuit een bijna onmogelijke positie hebben ze hun kinderen naar eer en geweten opgevoed en alle kansen van de wereld geboden. Laten we eerlijk zijn, als jij als ouder er echt van overtuigd bent dat de wereld plat is en je zeker weet dat als je te ver doorloopt, je van de aarde af valt, dan heb je als ouder de opdracht om je kinderen te behoeden voor de val en de plicht om te voorkomen dat ze te ver doorlopen. Mag je het feit dat je ouders geloven dat de wereld plat is dan niet aan de kaak stellen? Natuurlijk wel! Maar daar moet je een vorm voor zoeken en een vorm vind je door afstand te creëren tussen jou en het onderwerp. Velen hebben dat gedaan en met wat voor succes! Dat we hier in Nederland vrijelijk de gereformeerde en de katholieke goden en geboden mogen lasteren en we dat ook met veel genoegen doen, is zonder twijfel een verdienste van het fantastische werk van onder anderen Jan Wolkers, Gerard Reve, Hugo Claus, Maarten ’t Hart en heel recent Marieke Lucas Rijneveld.

Dan, het dramatische Nederlands. Ik denk dat ik er niet te veel over ga zeggen. Als iemand het aan haar ‘anus zal oxideren’, iets ‘non-existent’ is dat haar oma ‘een kurk in d’r reet heeft’ over haar moeder spreekt als ‘potentaat karbonkel’ die haar inziens ‘de duvel zelve’ is…sjonge, als je dat publiceren wil, wat moet je dan verschrikkelijk tegen jezelf beschermd worden.

Het resultaat van het prutswerk van uitgeverij Prometheus is dat Lale Gül verstoten is door haar ouders (wat ze niet gewild heeft, zo vertelde ze) verstoten is door de Turkse gemeenschap en zwaar bedreigd wordt. Dat Geert Wilders haar voor eigen electoraal gewin gebruikt heeft, zorgde ervoor dat ze als eenling tegenover de volledige Nederlandse islamitische gemeenschap kwam te staan. Gelukkig noemt Lale Gül de prutser in haar dankwoord bij naam: Sophie Verhappen. Ik zou gewild hebben dat Lale Gül haar niet was tegengekomen; wat een amateur! Schande! Karbonkel Sophie Verhappen is een prutser!