Ik ben de shortlist van de Librisliteratuurlijst aan het lezen zodat ik mezelf een oordeel kan vormen over die lijst en het boek dat uiteindelijk won. Als tussendoortje ‘nam’ ik even De dood van Murat Idrissi’ van Tommy Wieringa. Dun boekje, dacht ik. Dat het een dun boekje is leidt geen twijfel, maar of het een tussendoortje is… ik weet zeker van niet. Sjonge, ik ben diep onder de indruk. Wat een boek! Het migratievraagstuk samengevat en tegelijkertijd volledig uitgewerkt in nog geen zeventig pagina’s. Voorlopig is dit boekje het hoogtepunt. Het boek torent uit boven alles wat ik tot nu toe heb gelezen in het kader van mijn Libris project. En dan niet een beetje. Hoog, torent het uit, heel hoog.

Ik denk dat ik net een van de kanshebbers voor alle aankomende literatuurprijzen 2017 heb gelezen. Een dun boekje, maar een parel. Glashelder geschreven en helemaal in lijn met de andere boeken die ik van deze auteur gelezen heb. Prachtig! Om jaloers van te worden. Niet alleen dat het fantastisch geschreven is, maar ook de inhoud is van een niveau dat ver uitstijgt boven alles dat ik de laatste tijd gelezen heb. Ik weet niet precies de definitie van een roman of novelle, maar gezien zijn geringe omvang en de eenvoudige verhaallijn denk ik dat dit meer een novelle is dan een roman. Een eenvoudige verhaallijn wil natuurlijk helemaal niets zeggen over de kwaliteit. Want hoewel er maar één lijn loopt, is hij niet persé overal lineair. Maar dat maakt allemaal niet uit. Het gaat erom of wij, als lezers meegesleept worden. Of we het verhaal ingesleurd worden. Of we voelen wat de hoofdpersonen moeten voelen. Of – en dan kom ik dichter bij deze novelle – wat de hoofdpersonen ruiken, ruiken wij dat, als lezers, ook. Tommy Wieringa slaagt daar zonder meer in. Beklemmend van het begin tot het einde. Alle stappen die de hoofdpersonen doen zijn fout maar logisch. De stappen volgen logisch op de vorige stap die ze namen.

Twee Nederlandse Marokkaanse meiden zijn op vakantie in Marokko. Daarmee zet Wieringa meteen de toon. De meiden hebben een Marokkaanse culturele achtergrond, maar het land is hun net zo vreemd als willekeurig welke Nederlandse meid. Ook de cultuur is hen vreemd. Wieringa beschrijft hoe de vrouwen terugkijken op hun dominante vaders. Dat vaders dominant zijn wil absoluut niet zeggen dat ze ook gehoorzaamd worden. De ene meid is een wegloper, de andere is jarenlang verliefd geweest op een Nederlandse jongen.

Op vakantie financieel aan de grond geraakt gaan ze in op het verzoek om iemand, Murat dus, mee te smokkelen naar Europa. Een humanitaire daad die ook nog geld oplevert. Murat woont ergens achteraf in een desolaat land waar geen enkele toekomst lijkt te liggen. Zijn moeder smeekt de vrouwen om haar zoon mee te nemen. Maar vanaf het moment dat ze er in toestemmen gaat alles mis. Niet gewoon mis, maar verschrikkelijk mis. Waarschijnlijk het verhaal van duizenden ander illegale migranten.

Je leest de novelle makkelijk in een dag uit, maar daarna loop je er nog weken over na te denken. Over de beslissingen die de vrouwen namen en de dingen die ze deden maar ook de dingen die ze juist nalieten. Een boek dat direct en helder geschreven is. Boeiend vanaf regel één en spannend tot het eind.

Zo en dan ga ik nu verder met Het Smelt van Lize Spit; dat boek staat wel op de shortlist van de Libris literatuurprijs.