Twee jaar geleden gingen wij naar ‘Kreten en gefluister’ van Toneelgroep Amsterdam. Een scenario van Ingmar Bergman geregisseerd door Ivo van Hove opgevoerd als toneelstuk in de Stadschouwburg. Kreten en gefluister gaat over het voorportaal van de dood. Een doodzieke vrouw en haar twee zusters en de relaties tussen de drie. Daar gaat het zo’n beetje om. In de filmversie van Ingmar Bergman een logisch en makkelijk te volgen verhaal. Ivo van Hove’s versie was complete chaos. Veel blote tieten en nutteloos gerol door de blauwe verf. Daarnaast een geschijt en gekots van jewelste. Toen we opstonden wisten we echt niet wat we ermee moesten. Maar…er was een nabespreking met een paar acteurs en actrices.

Bij die nabespreking bleken mensen te zitten die het allemaal anders begrepen dan ik. Het ‘fantastisch’ en ‘subliem’ was niet van de lucht. Minzaam glimlachend namen de acteurs en de actrices de complimenten in ontvangst. Ik hield mijn mond en Josien hield al even hard haar mond. Ik had weinig leuks gezien, zeker niets subliems en al helemaal niets dat ik fantastisch vond. Voelde me een beetje onpasselijk van alle smerige dingen die ik op het toneel had gezien. Diep in mijn hart vond ik het goedkoop effectbejag om iemand diarree op het toneel te laten hebben. Maar…ik hield mijn mond. Tuurlijk had ik mijn bek moeten opentrekken. Gelukkig deed een ander het. Heel bescheiden. ‘Geen gemakkelijke voorstelling,’ vond iemand: ‘Moeilijk te begrijpen wat de regisseur bedoelt’. Geen protesten hoorde ik uit het publiek. Zou het zo kunnen zijn dat deze mevrouw eigenlijk de stem van velen vertolkte?

Roeland Fernhout beantwoordde de vraag. Ivo van Hove heeft het in zijn ontwikkeling afentoe nodig om een iets moeilijker toegankelijke voorstelling te maken. Dat is het proces van de regisseur als kunstenaar… Wij waren met stomheid geslagen. Moeten wij als publiek een bijdrage leveren aan de artistieke carrière van een regisseur? Wij als publiek willen een voorstelling zien. Niets meer en niets minder. Zijn artistieke loopbaan kan me compleet gestolen worden. Van mij hoeft het niet een avondje entertainment te zijn. Ik wil best nadenken achteraf, opgeschud worden of met mezelf geconfronteerd. Dat wil ik graag. Daar heb ik een kaartje voor gekocht. Maar om tweeëneenhalf uur naar een gedrocht te kijken dat mooi past in een artistieke carrière van een één of andere regisseur…Bekijk het!!!. Zo dacht ik erover. Josien ook.

Thuis Googelde ik op toneelstuk en recensies. En toen voelde ik me zo dom. Critici vonden het toneelstuk fantastisch! Een mijlpaal in de toneelgeschiedenis. Ivo van Hove heeft nieuwe wegen gebaand en die critici mochten erover getuigen. Dat was niet maar één criticus… Nee, een hele sleep. En niet de minste kranten…

Wat heb ik gemist?

Vandaag in de krant een achtergrondartikel. Ivo van Hove maakt furore in New York. Ze hebben het over een hype… Ik moet echt iets gemist hebben. ‘Kreten en gefluister’ ik vond het dus echt niets…en nog steeds vind ik het niets. Spijt me.