Dit gaat niet om één schilderij, maar om twaalf! Twaalf beschilderde panelen met het heiligenleven van St. Rochus die hangen in de St Jacobskerk in Antwerpen. De beste afbeeldingen die ik kon vinden staat hiernaast. Ik heb ze één keer in mijn leven gezien (en er meteen helemaal verknocht aan geraakt) en ik heb drie mislukte pogingen gedaan om de panelen nog een keer te zien. Ik heb ze voor een groot deel gefotografeerd, maar de meeste foto’s zijn mislukt. De enige waar in ieder geval nog iets op te herkennen valt, staat hiernaast.

Naar de schilder wordt geraden; men weet het niet zeker. Nu ik in Amsterdam ben, zie ik op internet dat de panelen weer hangen; gerestaureerd in de gerestaureerde St. Jacobskerk.

In 2004 begonnen we een project dat drie jaar zou duren; onze fietstocht naar Santiago de Compostella. Deze pelgrimstocht voert naar het graf van de apostel Jacob (de meerdere). In kerken is deze apostel makkelijk te herkennen tussen de anderen apostelen, omdat hij gekleed gaat als een pelgrim: Een breed gerande hoed met een St.Jacobsschelp, een staf met een kruikje eraan en een pelgrimsmantel om.

We kwamen veel in kerken en gezien ons project, hadden we speciale aandacht voor de genoemde apostel. Maar, we vergisten ons ook. Sint Jacob bleek een dubbelganger te hebben. Nog een pelgrimheilige! Het verschil was dat deze laatste heilige wees naar een bult op zijn been en afgebeeld werd met een hondje met een steen in zijn bek. We kwamen erachter dat dit de pestheilige Sint Rochus was. De bult die hij aanwees was een pestbuil en het hondje had een brood in zijn bek in plaats van de steen.

Sint Jacobskerken trokken in die periode speciaal onze aandacht omdat daarin vaak aandacht was voor de pelgrimstocht die wij aan het maken waren. In 2005 waren we in Antwerpen en lekker over de grote winkelstraat de Meier, toen we in een zijstraat de Sint Jacobskerk vonden. Toeristisch belangrijk omdat Peter Paul Rubens daar begraven is. Dat graf hebben we nog nooit gezien doordat we afgeleid werden door de Sint Rochuspanelen. Wat een leuke, mooie en bijzondere schilderijen!

In het kort het leven van Rochus. Hij werd in een rijke familie geboren in Montpeliers. Toen hij twintig was verloor hij zijn ouders. Hij gaf zijn geld weg aan de armen en het beheer over zijn goederen in handen van zijn oom en begon aan zijn pelgrimstocht naar Rome. Onderweg kwam hij langs streken waar de pest heerste. Daar verpleegde hij de zieken of genas ze door het maken van het kruisteken. Uiteindelijk kwam hij in Rome. Daar bleef hij een paar vjaar. Op zijn terugreis, kwam hij weer op plekken waar de pest heerste. Weer verzorgde hij de zieken. Nu werd hij echter ook besmet. Hij trok zich terug in het bos. Een hond bracht hem, gezonden door een engel, elke dag brood. Rochus herstelde van de pest en ging weer naar huis. Daar woedde een burgeroorlog en hij werd niet herkend, ook niet door zijn oom. Hij werd als spion in de gevangenis geworpen. Na vijf jaar overleed Rochus en toen werd pas zijn ware identiteit bekend.

Dat Rochus genas van de pest, dat hij een pelgrim was en pestlijders verzorgde en genas, dat maakte hem tot de pestheilige pur sang. In heel veel kerken kom je deze belangrijke heilige tegen.

Op de panelen wordt dit leven afgebeeld. Hoewel het op het afgebeelde paneel allemaal niet zo duidelijk is, zien we twee vrouwen die hun mond en neus beschermen tegen de besmettelijkheid van de pest en tegen de stank. Een moeder houdt haar kind beschermend vast. Sint Rochus met zijn rode mantel staat gebogen over een stervende man en maakt het kruisteken. Op de voorgrond een oudere man met berusting in zijn ogen.

Een aanrader om de Sint Jacobskerk te gaan bezoeken, zeker nu deze kerk gerestaureerd is. Bezoek het graf van Rubens maar vergeet de Rochuspanelen zeker niet.