Vandaag neemt het gewone leventje weer zijn gang. De afgelopen dagen bracht ik door in een land en een stad in verwarring. De ene demonstratie was nog niet geweest of de andere diende zich aan. Ik heb verschillende foldertjes in mijn handen gedrukt gekregen. Voor de Brexit, tegen de Brexit. Het hield niet op. Een deel van het centrum van Londen was regelmatig nauwelijks toegankelijk. En nog steeds…nog steeds weet niemand waar hij aan toe is. Ik wist dat het zo zou zijn. Dat was ook een van de redenen waarom ik Londen nog een keer wilde zien. Engeland in de nadagen van het EU-lidmaatschap. Maar ik kwam er natuurlijk ook voor de cultuur. Daar in Londen. Cultuur met een hele grote C. Na de National Gallery en de twee Tate musea in drie dagen, merkte ik dat ik wat kijk-moe was geworden. En mijn voeten waren van al dat slenteren langs schilderijen ook niet heel erg blij. Maar ik heb er desalniettemin van genoten en ware het niet dat er zo’n gigantische rij voor het Brittish Museum had gestaan, dan waren we daar ook naar binnen gegaan. In het jaar dat ik de Acropolis beklommen heb, wilde ik natuurlijk ook de van de Grieken gestolen friezen van het Parthenon bewonderen. Maar helaas…een rij van hier tot ginder. Dat had dus alleen maar te maken met de beveiliging. De toegang is gratis, zoals in alle Londense musea. Cultureel zat het tussen mij en Londen allemaal wel snor, dus. Met de locale politiek aldaar heb ik natuurlijk weinig van doen, maar wat dat betreft is Londen volkomen in de war. De Brexit heeft de Engelsen nu al eindeloos meer gekost dan ze lief is. Het politieke leven ligt zo’n beetje stil. Inmiddels al tijden. Eigenlijk vanaf het moment dat Theresa May haar eerste Brexit plan lanceerde. De gemoederen in het zo gereserveerde Engeland zijn sinds tijden niet zo verhit geweest.
De Brexit laat zien hoe fout referenda kunnen zijn. Een zeer complex probleem wordt teruggebracht tot een ja-nee-vraag en degenen die die ja-nee-vraag moeten beantwoorden weten doorgaans nauwelijks waar het over gaat. Gevolg is dat politici, die het allemaal wel zouden moeten weten, alles terugbrengen tot emoties. Aan de ene kant wordt zomaar beweerd dat er fatale oorlogen uitbreken als je voor de Brexit stemt, want de EU heeft voorkomen dat er in Europa naar de wapenen gegrepen werd. Aan de andere kant een soort misplaatste vrijheidsstrijd waarbij Europa voorgesteld wordt als een bezettingsmacht. In een tijd van protectionisme en conservatisme waarbij de hang naar oude waarden – what ever that may be – hoogtij vieren, is het logisch dat de laatste, conservatieve groep de overhand krijgt.
Ik heb mijn mening over de EU ook wel genuanceerd zien worden in de loop van de afgelopen jaren. De EU is vooral een D66 en VVD ding waarbij vrijhandel en heel veel geld verdienen over de rug van gewone mensen gemeengoed is geworden. De meeste nuts-bedrijven moesten geprivatiseerd zonder dat men daar nou direct op had zitten wachten…Misschien is wat hervorming van de EU zo slecht nog niet…