Gezien op 22 september 2015 in het Joods Historisch Museum

Het lijkt erop alsof we de romantiek in Nederland aan het herontdekken zijn. De eeuw van Jan Salie, dus. De bekrompenheid kwam je decennia lang al tegemoet, nog voor je het woord ‘romantiek’ had gebruikt. De 19^e eeuw. We zijn vooral geneigd om te kijken naar dat laatste stukje van de 19^e eeuw. Vanaf 1880 en de opkomst van de tachtigers in de literatuur en de impressionisten in de schilderkunst en natuurlijk vooral Vincent van Gogh. Maar hoe terecht is dat eigenlijk? We beginnen er langzaam van terug te komen is mijn stellige indruk.

Met Beethoven lopen we de 19^e eeuw binnen en via Wagner en Mahler lopen we er weer uit. Daartussenin de ene grootheid na de andere. De muziek van de 19^e eeuw wordt dagelijks uitgevoerd; op vele plekken tegelijk en over de hele wereld. In de beeldende kunst is dat toch anders. Op de een of andere manier wilde dat niet doordringen en lijkt het volledig overschaduwd te worden door de opkomst van de nieuwe stromingen aan het eind van de 19^e eeuw furore maken en dan met name de impressionisten.

Eerst was er die prachtige tentoonstelling in de Hermitage Amsterdam, waarin de overgang naar het impressionisme werd getoond. Met veel aandacht dus voor de voorlopers die nu een beetje in de vergetelheid zijn geraakt. Ik werd daar aangenaam door verrast. Later de tentoonstelling over de romanticus Turner en zijn Nederlandse gelijkgestemden in de Fundatie in Zwolle. De televisie geschiedenis serie over de 19^e eeuw met de titel ‘De IJzeren eeuw’ waarin bleek dat Nederland bruiste van energie en elan, op elk mogelijk gebied. En dan nu ‘De meesters van de romantiek’ in het Joods Historisch museum over de (joodse) broers Verveer. Drie broers die weliswaar dezelfde genen hebben en in hetzelfde gewricht in de tijd, kunstzinnig niet veel met elkaar gemeen lijken te hebben. Hoewel alle drie beeldend kunstenaar was Salomon Verveer de romantische schilder, Maurits Verveer de fotograaf en Elchanon Verveer een begaafd cartoonist.

De romantiek zie ik vooral terug in het werk Salomon Verveer. Bij Mauritz Verveer moet je de romantiek vooral zoeken in de attributen op de foto’s die hij maakte. Hem zie ik meer als een pionier op het gebied van de portretfotografie. Daarin lijkt hij mij echt een grote. Elchanon had, in mijn ogen, met zijn karikaturen vooral actuele waarde omdat hij inspeelde op de mensen die toen leefden en die toen een rol speelden in de maatschappij. Neemt niet weg dat een tentoonstelling over de drie broers erg interessant en leuk is.

Merkwaardig gegeven is dat de drie broers hun hele leven hetzelfde atelier gedeeld hebben en alle drie nooit getrouwd zijn geweest. Er waren ook nog vier zussen. Weliswaar geen kunstenaars (voor zover we weten) maar ook ongetrouwd gebleven. Van alle broers werd beschreven dat ze ook sociaal een grote rol speelden in de kunstenaarswereld.

Ongetwijfeld de beroemdste van de drie was de schilder Salomon. Hij was beroemd in binnen en buitenland en naar aanleiding van schilderijen die hij in de Brusselse Salon presenteerde, werd hem door de Koning een grote Belgische onderscheiding gegegeven. Een kenmerkend werk van hem vindt ik zijn Katwijkse duinlandschap. Een prachtige zonnige lucht. Een beetje heiig. Vissersvrouwen wachten op hun mannen. Arm maar gelukkig! De lichtval zorgt ervoor dat de voorgrond heel gedetailleerd is weergegeven. Voor de romantiek mis ik een beetje het grote drama…maar daar zijn we nederlanders voor.

Broer Maurits Verveer de fotograaf:

En broer Elchanon Verveer de cartoonist:

 

Een echt leuke tentoonstelling. Verder kan je na het bezoek genieten van heerlijke joodse hapjes. Ik heb de latkes uitgeprobeerd en een Peren Kugel mee naar huis genomen. Heerlijk!