Vandaag is het Keti Koti. Een feest waarvan ik vind dat we dat in Nederland moeten vieren. Massaal. Maar ook een feest waar ik een beetje bang voor ben. Met Keti Koti vieren we dat westerse landen zo’n honderdvijftig jaar geleden anders zijn gaan denken over slavernij. Dat regeringen van die landen het niet meer gewoon vonden dat mensen dwangarbeid verrichtten; verhandeld werden. Tot die tijd was dat heel gewoon en in veel andere culturen dan de westerse, vindt men dat nog steeds heel gewoon. Enkele weken geleden schreef ik over de Global slavery index . Bekijk de site en je weet; Keti koti gaat niet over de afschaffing van de slavernij.
Wat de westerse vorm van slavernij wel uniek maakte was dat slaven van het ene naar het andere continent versleept werden. Westerse landen namen slavenhandel serieuzer dan andere landen. Was het daar zo dat je je slaaf aan je buurman verkocht; in het westen werden slaven gelijkgesteld aan een lading graan, steenkool of suiker. Dat was wel behoorlijk uniek. Maar verder blijven slaven mensen die voor een ander dwangarbeid verrichten. Mensen die het eigendom zijn van andere mensen. Mensen overal ter wereld moeten van hun ketenen worden bevrijd. Dat is mijn mening.
Keti koti wil ik vieren in Nederland, en herdenken. Ik wil dat het niet alleen onze gedachten laat gaan over de westerse vorm van slavernij, maar dat we nadenken over alle vormen van slavernij. Dat het een dag wordt in het teken van de bevrijding van de mens van haar ketenen. Dwangarbeid honderdvijftig jaar geleden in Suriname is net zo erg als dwangarbeid in India op dit moment.
Maar ik ben bang dat mijn idee over keti koti het hem niet gaat worden. Ik ben bang dat het toch vooral zal gaan om blanke slavenhandelaren in het verleden en blanke plantage-eigenaren en dat er zwarte slaven werden aangevoerd. Dat er blanke slavendrijvers waren en dat zwarte mensen de klappen kregen. Dat keti koti daarover zal blijven gaan.
Mijn huid is zo blank dat het met het minste zonnestraaltje verbrand. Ik heb nog nooit iets met slavernij te maken gehad. Wel in mijn familie. Mijn opa deed slavenarbeid op de Drentse hei en mijn oma in Auschwitz. Dat moesten ze doen omdat ze joods waren en sterk en jong tijdens de tweede wereldoorlog. Maar dat telt denk ik niet mee voor keti koti. Dat maakt me ook erg bang; veel slavendrijvende plantage-eigenaren in Suriname waren joods. Als keti koti gaat over de tegenstelling blanke dader en zwart slachtoffer, waarom gaat het dan niet binnenkort over joodse dader en zwart slachtoffer? Daarom maakt keti koti mij bang.
Ondanks mijn blanke huid en ondanks mijn gedeeltelijk joodse afkomst ben ik schuldig noch slachtoffer. Ik wil op geen enkele manier geassocieerd worden met de slavenhandel of de slavenhouderij. Zolang keti koti een blank-zwart feest blijft, verandert er niets. Ook bijvoorbeeld Gloria Wekker is schuldig noch slachtoffer. Zij vindt wel dat mensen met een blanke huid schuldig zijn. Laat haar nadenken tijdens keti koti. Laat haar bedenken of haar ideeën ons allen verder brengt.
Laten we er wel een feest van maken. Het feest van de verbroken ketenen. Van iedereen!