Tijdens het meelezen met de Libris literatuurprijs is het me al vaak overkomen dat ik het boek dat ik – “beroepshalve” – las, halverwege wilde dichtslaan. Maar dan las ik stug door omdat ik nou eenmaal vond dat je niet kunt oordelen over een boek dat je niet helemaal uitgelezen hebt. Soms was dat een hele klus, dat uitlezen. Ik vroeg me dan heel erg af wat anderen erin gezien hadden. Het boek was per slot op de shortlist gekomen van de beste boeken die het jaar ervoor waren uitgekomen. Onbegrijpelijk vond ik dat. Vorig jaar kostte het me bij een paar boeken zoveel moeite om door te lezen dat me het haast mijn liefde voor literatuur kostte. Een paar dagen las ik niet en dat is helemaal niet ‘gewoon’ voor mij. Ik nam toen het rigoureuze besluit om – zelfs als het om een boek gaat dat op de shortlist voor een belangrijke literaire prijs staat – dat als een boek mijn leesplezier voor eeuwig bedreigd, ik het dan maar gedeeltelijk ongelezen dicht sla. Dat dat een bepaald risico betekent leert mij de roman ‘Tosca’ van Maud Vanhauwaert. Halverwege was ik haar roman helemaal zat maar gaf mij niet gewonnen. Ik heb toch doorgelezen. Gelukkig maar want uiteindelijk kwam het allemaal goed met die roman. De weerzin die de roman opriep bleek volkomen functioneel en daarom maar goed dat ik doorgelezen heb. Ik moet wel zeggen dat de weerzin die ik te verduren kreeg niet te vergelijken was met de weerzin die ik voelde met sommige romans die vorig jaar op de shortlist van de Libris literatuurprijs stonden.

De roman bestaat uit een lange brief van May Solovjov aan haar uitgever Daniel waarin ze vertelt over haar relatie met het meisje Aline Verstraete. May is getrouwd met haar vrouw Lou en vertaalt gedichten uit het Russisch. Ze geeft college aan de universiteit over het vertalen van poëzie vanuit het Russisch. De liefde voor de Russische taal en haar poëzie heeft ze van haar vader geërfd. Hij is als vluchteling voor het Sovjetregime naar de Lage Landen gevlucht. Maar hier is hij ook niet gelukkig en probeert zich te schikken naar het leven hier. In die sfeer is May opgegroeid. Nadat ze een lezing heeft gegeven over haar vertaling van een jonge Russische dichter die zelfmoord heeft gepleegd, krijgt ze een tekening toegestopt met een portret van haar zelf. Ze zoekt de tekenares op en het blijkt de zeventienjarige Aline te zijn. Een meisje dat, net als de dichter waarvan May het werk vertaald heeft, rondloopt met schijnbaar de zelfgekozen dood op haar hielen. Het meisje, Aline, vertelt May over de ellende die ze heeft moeten doorstaan. Gepest, misbruikt en bedreigt. May neemt Aline onder haar hoede. Ze wil haar beschermen tegen degenen die Aline bedreigen en tegen haarzelf. Hoewel ze in het begin haar vrouw Lou erbij betrekt, wordt het langzamerhand een geheime relatie tussen May en Aline. Een overbezorgde moeder-dochter relatie waarbij de moeder – May – er voor Aline is als ze erom vraagt, en dat loopt behoorlijk uit de hand. Ondertussen heeft Lou een grote kinderwens en probeert ze van alles om zwanger te raken, maar dat gebeurt niet.

Ik vond het een zeer boeiende roman hoewel ik ook wel een dip gehad heb. De relatie tussen May en Aline verschuift langzaam van een vriendschappelijke relatie naar een zieke relatie en ergens in het midden had ik het idee dat het allemaal wel heel traag ging. Gelukkig sloeg ik het boek toen niet dicht want daarna werd het ongemeen spannend en boeiend…een pageturner!

Normaal zou vader Solovjov een dochter krijgen die Solovjova zou heten. Die conventie heeft de schrijfster niet gevolgd. Ik weet niet of in België en Nederland die conventies niet gevolgd kunnen worden of dat de schrijfster bewust gekozen heeft om haar hoofdpersoon de Russische naam van haar vader te geven. Wellicht zit er nog iets anders achter…ik weet het niet. Al met al een zeer lezenswaardig boek over verlangen (Toska in het Russisch) en moederschap.