Met lede ogen zie ik hoe populisten het in Nederland steeds meer voor het zeggen krijgen. Ze hebben de wind mee. Ze presenteren makkelijke oplossingen voor ingewikkelde problemen die na bestudering eigenlijk ook helemaal geen oplossing zijn. Populisten houden van zondebokken zodat ze de schuld van alles wat er mis gaat af kunnen schuiven op groepen die het doorgaans toch al moeilijk hebben. Daarbij lijken lessen uit het verleden helemaal niet te werken. Nu hebben Marokkanen het vooral gedaan. Elke beschuldiging aan het adres van een groep is sowieso fout. Elk individu is alleen verantwoordelijk voor de dingen die hij of zij zelf doet. Erfzonde bestaat niet. Als iemand vraagt aan een tegen Marokkanen opgehitst publiek: Willen jullie meer of minder Marokkanen?  Dan hoef je het woord ‘Marokkanen’ maar te vervangen door het woord ‘Joden’ om een les uit het verleden te kunnen trekken. Maar gek genoeg is het evident dat dat niet werkt. Op de één of andere manier ziet het publiek dat zich tegen Marokkanen laat ophitsen niet de overeenkomst met het nazisme in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw. Belangrijk is dat het niet om Marokkanen of Joden of Turken of Afrikanen of Chinezen of witten gaat. Dat zijn groepen mensen die kwaad noch goed doen. De individuen waaruit de groep is samengesteld moet je verantwoordelijk houden.

Dat is denk ik de reden waarom ik zo verschrikkelijk boos wordt op mensen die mij voor van alles uitmaken en me van alles in de schoenen schuiven alleen maar omdat ik een bepaalde huidskleur heb. Je kan me daar helemaal mee over de zeik krijgen. Om mezelf tegen dergelijke woedeaanvallen te beschermen heb ik me voorgenomen om mensen die mij om mijn huidskleur veroordelen, compleet niet serieus te nemen. Gloria Wekker, bijvoorbeeld. Ze heeft een racisme-kathedraal gebouwd op een verrot racistisch fundament maar weet het te brengen alsof haar analyse bloot legt wat er mis is. Daarbij heeft ze zich op geen enkele manier gebogen over de basisvragen; de definitie van datgene wat ze zegt te onderzoeken. Ook heeft ze alles genegeerd wat haar hypothese onderuit zou kunnen halen. Een doodzonde in de wetenschap. Maar ze is wel hoogleraar geworden…Dat geeft te denken.

Toch breng ik het op om steeds weer geduldig te lezen wat er nu weer op me afkomt. De Volkskrant van vandaag laat mensen aan het woord die om één of andere manier het idee hebben dat ze in Nederland door witte mensen (mij dus) worden gediscrimineerd. Een jongen bijvoorbeeld die als student iedere keer in zijn rode sportauto werd aangehouden als hij naar zijn studentenflat reed. Het lijkt me logisch dat niet zijn huidskleur of de kleur van zijn sportauto verdacht waren, maar de combinatie student, studentenflat enerzijds en rode sportauto anderszijds; dat matched niet.

De moed zakt me helemaal in de schoenen bij het lezen van het verhaal van de uit Eritrea gevluchte Domenica Ghidei Biidu Widya. Ik voel me racistisch door haar bejegend. Ze legt de slavernijgeschiedenis op mijn schouders en, sorry, ik heb daar niets mee te maken. In de laatste groep mensen die uit Nederland in slavernij werden weggevoerd zat in 1943 mijn oma. Hoeveel mensen heeft Domenica Ghidei Biidu Widya gekend die uit Nederland weggevoerd zijn als slaaf? In Eritrea is slavernij daarentegen een groot probleem alleen zijn witte mensen daar niet schuldig aan…maar Eritreeërs zelf! Misschien moet Domenica Ghidei Biidu Widya zich wat meer op de problemen in Eritrea gaan richten…