Als gesjeesd historicus ben ik natuurlijk meteen op zoek gegaan naar de waarheid. Wat is er precies echt gebeurd en wat is erbij verzonnen? Misschien is het oplossen van die vraag wel de reden waarom ik zo verschrikkelijk van historische films hou. In The Favourite van Yorgos Lanthimos gaat het om de vroeg-achttiende eeuwse Engelse koningin Anne. Het geraamte van het verhaal – zeg maar de feiten – zijn echt gebeurd. De rest is een fantastisch verzinsel. Wat kunnen we precies weten van mensen die al meer dan driehonderd jaar geleden overleden zijn? Niets dus. Alleen wat opgeschreven is.

De Engelse koningin Anne was van jongs af aan bevriend met Sarah Churchill, de hertogin van Marlborough. Toen Anne koningin werd en tijdens de eerste jaren van haar koningschap werd ze gedomineerd door deze vriendin. Niet alleen de koningin werd gedomineerd, maar ook de politiek. In die tijd regeerde de vorst en werd ze daarin bijgestaan door het parlement. Dat parlement werd bevolkt door twee partijen: De Tories en de Whigs. Sarah Churchill was een overtuigde Tory en steunde de oorlog die Engeland tegen Frankrijk voerde onder leiding van haar man de hertog van Marlborough. Op een dag meldde zich het nichtje van Sarah Churchill Ebigail Hill aan bij het paleis en vroeg om een baan. Ze kwam uit een verarmde, en diep gevallen, tak van de familie. Van eenvoudige dienstbode werkte ze zich op tot de persoonlijke dienstbode van Sarah. In die positie wist ze de aandacht van de koningin te trekken en vriendschap met haar te sluiten. Omdat Sarah veel van het hof afwezig was, kon Abigail Hill langzaam de positie van Sarah Churchill overnemen. Na verloop van tijd werd Sarah Churchill verbannen van het hof en nam Abigail Hill het volledig van haar over. Abigail Hill wist koningin Anne richting de Whigs te sturen. Daardoor werd de oorlog tussen Frankrijk en Engeland beëindigd. Dit lijken de feiten. Hoewel…ik zie dat ik er zelfs nu al een te sappig verhaal van heb gemaakt. Het is ook niet eenvoudig als het verhaal op zichzelf al zo opwindend is. Sarah Churchill en Abigail Hill bestierde successievelijk de koninklijke begroting. Ze waren beiden na elkaar Keeper of the Privy Purse. Daarmee hadden ze een grote invloed op het beleid. Deze functie bestaat zo ongeveer even lang als het Engelse koningshuis en wordt altijd door mannen bekleed behalve onder Koningin Anne; toen dus uitsluitend door de rivaliserende vrouwen. Zeg nou zelf; de (min of meer) feiten zijn al bijna een roman, laat staan als je er zo hier en daar wat fraais bij verzint!

De film de Favourite is werkelijk een plaatje om naar te kijken en boeit van begin tot einde. En…aan het eind van de film weet je dat geen van de vrouwen je voorkeur verdient. Beiden gaan door roeien en ruiten om macht te verwerven en om de macht te behouden. Dat levert veel spektakel op. Dat koningin Anne een diepongelukkige vrouw was die hunkerde naar liefde, is natuurlijk verzonnen, want hoe kan je dat nou weten? Maar aan de andere kan wel heel erg geloofwaardig. De vrouw was ontelbare keren zwanger en alles wat (vroegtijdig) geboren werd, heeft ze ten grave mogen dragen. Ook haar echtgenoot overleed al vrij snel. Je weet het natuurlijk niet zeker, maar als je je in iemand verplaatst die dat moet meemaken, dan word je daar niet vrolijk van. Een ander aspect is dat er gesuggereerd wordt dat beide vrouwen een min of meer lesbische relatie onderhielden met de koningin. In het filmverhaal gaat het ietsje verder dan alleen suggestie. In de werkelijkheid beschuldigde Sarah Churchill haar nicht ervan dat ze zo’n relatie had met de koningin op het hoogst van hun machtsstrijd. Als dat soort beschuldigingen worden geuit op deze manier, dan is het waarheidsgehalte discutabel. Zeker als je beseft dat zo’n relatie in de tijd waarin het verhaal zich afspeelt volkomen taboe was en het iemand ten val zou kunnen brengen.

Ik vond The Favourite een heerlijke film; echt een aanrader. Ook door het spel. Het is een echte actrice-film met Olivia Colman als de ongelukkige koningin Anne, Rachel Weisz als de op macht beluste Sarah Churchill en Emma Stone in de rol van Abigail Hill. Echt een aanrader!