Kerken zijn fascinerende gebouwen voor mij. Wellicht doordat Marx had bedacht dat godsdienst opium voor het volk was en ik daar best een beetje tegen wilde rebelleren in ons socialistische gezin, sloeg ik geen kerk over. In het begin geen enkele, later wist ik de mooie te vinden. De serene atmosfeer en de enorme ruimte sloegen me op mijn keel en gaven een thrill waar ik iedere keer weer van geniet. Ik ben er gek op het gestolde verleden in de kerk te ervaren. Mijn liefde voor kerken is één van de terreinen waarin ik in Josien mijn evenbeeld vond. Het is dan ook niet verwonderlijk dat we onze eerste vakanties samen, toen de kinderen huns weegs gingen, besteedde aan ware kerktochten. Onze eerste vakantie waren we te vinden in Reims en Chartres. Twee geweldige kathedralen. Ik denk dat het jaar daarop al in het teken stond van onze fietstocht naar Santiago. Zonder dat we daar echt bewust voor kozen, werd de tocht vanzelf spiritueel. Zodra we opgestapt waren, kwam er een soort van heilig doel. Het is moeilijk te omschrijven waarom precies heilig omdat ik dat los zie van geloven in een hogere macht. Dat speelde geen rol voor mij; ik was niet religieus en ben het ook niet geworden. Wel spiritueel. De figuur Jacobus de Meerdere speelt bij dat gevoel een rol. In elke kerk die we binnenstapten zochten we naar Sint Jacob en stonden we stil bij het beeld. Makkelijk herkenbaar aan de grote hoed met de Sint-Jacobsschelp en de staf met het waterkruikje. Op de één of andere manier speelde hij een rol zonder dat hij een rol speelde. Klinkt ingewikkeld, maar het is waar.
Op onze eerste deel van de tocht bleken we ons ook te hebben vergist. We hadden een beeld van Sint Jacob gefotografeerd, maar het bleek Sint Jacob niet te zijn. Een heilige die als pelgrim wordt weergegeven zagen wij aan voor Sint Jacob. In dit geval Sint Rochus. Sint Rochus ziet er in grote lijnen hetzelfde uit als Sint Jacob, maar hij heeft bijna altijd een hondje bij zich met een brood in zijn bek. Bovendien ontbloot de heilige vaak zijn been en wijst hij naar een dikke puist op zijn dij. De pestheilige. In veel oude kerken aanwezig. De heilige werd om hulp gevraagd bij het overwinnen van de pest. De heilige krijgt de pest en geneest ervan. Hij leeft een leven in vroomheid en onderneemt een pelgrimage naar Rome. Overal waar hij komt houdt hij zich bezig met liefdadigheid en het verzorgen van de zieken. Als hij een pestbuil op zijn been ontdekt, trekt hij zich terug in het bos. Daar zorgt God dat een hondje hem dagelijks van brood voorziet. Zijn genezing gaf destijds hoop aan de gemeenschap die aan de pestepidemie ten onder ging.
Er zijn verschillende epidemieën geweest. Die uit de Middeleeuwen spreekt het meest tot de verbeelding. De zwarte dood, leerden wij op de lagere school en we huiverden…alleen al bij de naam. De laatste pestepidemie in Amsterdam sloeg in onze gouden eeuw om zich heen. Het gezin Rembrandt leed daar nogal onder. Naar verluidt is Hendrickje eraan overleden maar ook Titus. Raar dat die epidemie zo weinig bekend is en dat we vooral alle rijkdom zien die toen vergaard werd.
Op Madagaskar is een pestepidemie uitgebroken. Er vallen daar wel degelijk slachtoffers. Niet veel, maar wel wat. Ik las dat de moderne vorm van de geest van Sint Rochus onderweg is om het leed te helpen stelpen en de epidemie te keren; de medische wetenschap. En doodgewone antibiotica.
Het schijnt dat de pest nog steeds verspreid wordt door vlooien op zwarte ratten…