We genieten op het moment in de heuvels van Zuid-Limburg van een korte vakantie. Natuurlijk komen wij dan in Maastricht. In Maastricht is het Bonnefantenmuseum. In het Bonnefantenmuseum hangen schilderijen die me van de ene in de andere verbazing doen vervallen; ik heb ze al eens eerder gezien, maar dan heel ergens anders. Erg vaag, allemaal. Zo heb ik dit jaar een kerstkaart gemaakt voor familie en vrienden van een foto van een onderdeeltje van de Volkstelling te Bethlehem van Brueghel. Die foto had ik gemaakt van het schilderij dat ik tegenkwam in Museum Mayer Van der Berg in Antwerpen. Hier, in het Bonnefantenmuseum loop ik tegen precies hetzelfde schilderij aan. Na even wat internetonderzoek, blijkt pa Brueghel het origineel geschilderd te hebben. Zoon Brueghel heeft het schilderij van zijn vader nog een keer of wat gekopieerd, en zie daar… Dat wist ik dus niet.

In datzelfde museum liep ik aan tegen een schilderij van één van mijn lievelingsmeesters: Pieter Aertsen; Lange Pier… Een schilder die veel genrestukken heeft gemaakt; scenes uit het gewone leven. Weliswaar altijd met een één of andere stichtelijke boodschap, maar het leven van alledag staat op de voorgrond. Het schijnt dat hij vooral trots was op zijn grote altaarstukken, maar die zijn goeddeels verloren gegaan tijdens de beeldenstorm die de man volop heeft meegemaakt. In het Bonnefantenmuseum ‘De Vleesstal‘ van Pieter Aertsen. Zet deze jongen voor een oud schilderij vol voedsel en hij is meteen niet meer weg te slaan. Het schilderij is achter alle vlees en vis op de voorgrond, één en al raadsel. Zo bleek er nog een zelfde schilderij te hangen in het Zweedse Uppsala. Eigenlijk zou dat het origineel zijn. In het Bonnefantenmuseum hangt een kopie. Van een leerling (waarschijnlijk) maar niet van de meester zelf.

Op de voorgrond een vlees- en vis- en gevogeltestal. Op zich al merkwaardig omdat deze drie vleessoorten doorgaans apart verkocht worden. Dat is nu het geval, en ik kan me haast niet voorstellen dat men dat toen niet ook van elkaar gescheiden hield. Ik zie twee geslachte kippen, vlees van een koe en vlees van een varken, twee haringen op een tinnen bord en bokkingen aan de spies waaraan ze in de rookton hingen. Maar dat is de voorgrond. Op de achtergrond drie tafereeltjes. Een kerk met mensen die naar die kerk lijken toe te lopen. De vluchtende Heilige familie temidden van veel (vluchtende?) mensen. Maria geeft brood weg aan een bedelaar. Het laatste tafereel toont waarschijnlijk de slachters. Eén van hen vult een kruik met water, de anderen staan verder op de achtergrond en zijn in gezelschap van vrouwen. Op de vloer overal mosselschelpen.

Boven de vleesstal staat een bord met daarop de tekst: ‘Hier achter is erve te coope tersto(n)t metter roeÿe elck sÿn gerief oft teenemale. 154.’ Dat betekent zoiets als: Grond te koop: afhankelijk van uw wens per stuk of alle 154 stukken tegelijkertijd. Omdat ik ervanuit ga dat alles op het schilderij betekenis heeft, zal er een samenhang zijn en zal er een betekenis zijn. Voor mij is dat op dit moment nog een raadsel. Daarom smul ik van de zaken die ik wel kan rijmen: Vlees, worst, pasteien, bokkingen, haringen, kazen (denk ik) en geslachte kippen. Alles geschilderd met heel veel oog voor detail en heel erg leuk dat wat we toen zagen er vaak nog steeds zo is en dat we het op dezelfde manier eten. Dan heb ik het natuurlijk over de haringen en de bokkingen. Een varkenskop in de etalage zou nu veel te ver gaan en een koeienkop met zo’n lieve vochtige neus zou nu onbestaanbaar zijn. Echt een leuk schilderij om naar `te kijken. En heus; mosselschelpen op de vloer dat zal ongetwijfeld met seks te maken hebben. En dat er ook nog een stuk grond te koop wordt aangeboden…ik heb geen idee.