Rosanne Hertzberger is er niet verbaasd over dat het interview met haar, afgelopen zaterdag in de Volkskrant, zoveel ophef heeft veroorzaakt. Ze constateert vandaag dat voeding een religie is geworden. En dat voeding een onderwerp is zoals voetbal; iedereen heeft er een mening over en iedereen ziet zichzelf als expert. Daarmee zegt ze eigenlijk dat ze zichzelf, in de vergelijking met voetbal, ziet als de bondscoach. Als degene die echt de expert is. Ik ben het met haar eens dat zij expert is op haar terrein, maar dat wil niet helemaal zeggen dat ze gelijk heeft. Voedselbereiding – koken en bakken – is een belangrijk onderdeel van onze cultuur. Die cultuur is heftig in beweging. Technieken komen en technieken verdwijnen. Ingrediënten worden voortdurend opnieuw uitgevonden en anders toegepast maar steeds blijft de smaak beantwoorden aan datgene wat we hier lekker en in zekere zin gewoon vinden. Het voedsel dat we hier klaarmaken verschilt enorm van het voedsel dat ze bijvoorbeeld in Japan klaarmaken. Het Japanse voedsel is niet te vergelijken met het eten in Kenia. Voedsel bereiden is onze cultuur. Daarin is Rosanne Hertzberger geen expert, dat is wel duidelijk.

Hertzberger heeft ongetwijfeld gelijk over de voedselveiligheid van E-nummers. Ook aan de veiligheid van ingeblikt, ingevroren, fabrieksmatig klaargemaakt voedsel hoeven we niet te twijfelen. Zelfs twijfel ik niet aan haar statement dat het veel makkelijker en efficiënter is om industrieel bereid voedsel te eten. Of dit soort voedsel ook lekkerder is waag ik te betwijfelen. Dat is een kwestie van smaak. Maar ook hier kunnen een aantal kanttekeningen worden gemaakt. Als we ervan uitgaan dat Hertzberger expert is op het gebied van voedselveiligheid, dan zouden we koks kunnen zien als experts op het gebied van smaak. Koks maken onderscheid tussen complexe smaken en eenvoudige smaken. Bij een complexe smaak spreekt het niet helemaal vanzelf dat je het meteen lekker vindt. Je moet het leren eten. Maar als je het eenmaal geleerd hebt, dan ben je eraan verknocht; je hoort er dan bij.

Industriële bereiding streeft altijd naar simpele smaken en daarmee tot een afvlakking van de eetcultuur. Veel E-nummers worden juist toegevoegd om de smaak eenvoudiger te maken. Ik vind dat ontzettend jammer omdat vaak de ‘echte’ smaak verloren gaat. Gelukkig is het zo dat Hertzberger best alleen staat met haar liefde voor de magnetronmaaltijd. Voedsel is geen religie geworden, het was het altijd al, hoewel ik dit soort religie liever ‘cultuur’ noem; met z’n allen eten we het voedsel dat in onze traditie met veel zorg is klaargemaakt. Het bevestigt dat we als gezin bij elkaar horen en dat we als gezinnen bij deze cultuur horen. Binnen die gezinnen leren we kinderen om die cultuur te leren kennen en ervan te houden. Dat gaat nooit helemaal vanzelf. Laten we het bijvoorbeeld maar even niet over spruitjes hebben of spinazie of bietjes of gebakken lever of gestoofde vis. Het moet je letterlijk met de paplepel worden ingegoten. Het maakt je deelgenoot van onze cultuur en in die zin is eten inderdaad een soort religie!