Toen mijn zonen naar de middelbare school gingen, ben ik in rap tempo grijs geworden. Tongen beweren dat ik daarvoor precies de juiste leeftijd had, maar dat is niet zo. De combinatie zoon-middelbare school heeft alle pigment uit mijn haar verdreven; niet mijn leeftijd. Mijn zoons in de pubertijd. De hormonen vertroebelde hun zicht op het doel. Het onderwijs op de lagere school gleed er bij hen in als Gods woord in een ouderling. Ze waren de bollebozen van hun klas. Maar tegen dat ze naar de middelbare school gingen, verdampte hun trots om nummer één te zijn. Tenminste nummer één van de slimste en de ijverigste. Ze wilden een ander imago dan de nerd; ze wilden spiermassa en hysterische meiden. School paste daar nauwelijks bij.

De bolleboos van hun klas. Desalniettemin was taal voor alle drie een moeilijk probleem. Doorgaans moest ik hun schrijfsels hardop lezen om het te begrijpen; ze schreven puur fonetisch; ze zochten op goed geluk de karakters bij de klanken. De goede spelling of spellingregels beklijfden niet in hun cijfermatige brein. Een woord als bijvoorbeeld ‘kachel’ kon qua spelling in hun ogen alle kanten op. ‘caggel’ bijvoorbeeld, maar ook ‘kaggel’ of ‘chaghel’ (er zat toch ergens een ‘ch’?) of ‘cachel’. Zie maar. Moeilijk te lezen in ieder geval. Met cijfers konden ze alles, die zonen van mij, maar talig, nee, dat zijn ze niet.

Mijn middelste zoon had de geschiedenisleraar als mentor. Geschiedenis is talig. Dat vond mijn middelste dus helemaal niets. In zijn werkstuk moest hij ook vertellen wat hij van het onderwerp van het werkstuk vond. ‘Saai’ (foutloos) schreef hij onder het halve a4-tje dat hij een werkstuk noemde. Zijn mentor was de wanhoop nabij en vroeg hem wat hij in het leven niet saai vond. Daar hoefde zoonlief niet lang over na te denken: Een som. Een lekkere, verschrikkelijke moeilijke som waar je pas na lang denken en puzzelen uitkomt. Dat is pas leuk. Dat zijn dus mijn zonen… Terwijl ik zo gek ben op taal…en ook op geschiedenis. Als ik iets geleerd heb dan is het dat je kinderen autonome personen zijn. Waar je als pa ontzettend veel van houdt maar die je maar heel beperkt kunt vormen. Grotendeels worden ze gevormd door hun talenten en hun omgeving. Pappa staat erbij en kijkt ernaar.

Maar wat was deze pappa trots toen zijn zoon in Delft met hoge cijfers zijn master haalde in computerscience. Dat hij in goed verstaanbaar Engels zijn in goed leesbare Engels geschreven thesis verdedigde. Uiteindelijk is het helemaal goed gekomen tussen taal en hem; ze hebben een verstandshuwelijk.

Ik moet nogal aan mijn zonen denken nu er een discussie woedt over Engelstalig onderwijs. Wat zou er van hen terecht komen als ze ook nog die taalbarrière van het Engels hadden moeten overwinnen? Ik vrees dat het hun dan niet gelukt was. Jammer, want nu staan de werkgevers te dringen. Laten we die taalbarrière niet opwerpen; geen Engelstalig onderwijs op middelbare scholen.