Doet je stem ertoe of niet? De fundamentele vraag in een democratie. Als de meerderheid iets anders wil dan jij, ben je dan niet gehoord? In Groot-Brittannië heeft 52% gestemd vóór uittreding uit Europa. De meest gehoorde argumenten: ‘We willen de controle terug’. ‘Europa mag geen besluiten nemen voor Groot-Brittannië.’ ‘Europa is niet democratisch, en we willen terug naar de democratie’.

Ik begrijp deze argumenten. Het is verschrikkelijk als anderen beslissen over wat goed of slecht voor je is.

De Schotten: Ook al is het eeuwen geleden dat zij controle hadden over hun land; ook zij willen de controle terug. Groot-Brittannië mag geen besluiten nemen voor Schotland. Groot-Brittannië is niet democratisch; Schotland wil terug naar de democratie.

Ik begrijp deze argumenten want het is verschrikkelijk als anderen bepalen wat jij al of niet mag doen.

Het gemor op Gibraltar is niet van de de lucht. Hoezo bepalen anderen, Groot-Brittanie, wat goed is voor Gibraltar? Gibraltar wil de controle terug…

Mijn vraag is: Krijgen de Britten de controle terug als ze uit Europa gaan? Worden er besluiten genomen waar de burgers van Groot-Brittannië invloed op kunnen uitoefenen? Is Groot-Brittannië democratischer dan Europa?

Het gaat altijd over uitsluiten. Democratie betekent niet alleen maar: De macht aan het volk. Macht heeft een betrekkelijk duidelijke betekenis, maar ‘volk’ niet. Wie horen er wel en wie horen er niet tot het ‘volk’. Dat is de vraag. En er is geen pijl op te trekken; die vraag is niet te beantwoorden; het lijkt aan de luimen van de spreker en zijn gehoor te liggen.

Het gaat om emoties. Niets meer en niets minder. Er komt weinig ratio aan te pas. Wie vind je er wel bijhoren en wie niet. Horen Friezen wel bij jou maar Roemenen niet? Waarom dan wel? Horen de Schotten wel bij de Britten? Het Europees parlement is een democratisch instituut. Zonder meer. De leden van dat parlement zijn gekozen en de politieke verhoudingen weerspiegelen de keus van de (Europese) kiezer. Daarin verschilt het niet van het Britse lagerhuis of van onze tweede kamer. De invloed van de doorsnee burger op het beleid in Europa is gering. Maar ook de invloed van de Britse burger op de besluiten van de Britse regering zijn gering. Zelfs invloed op de besluitvorming in je eigen gemeente is uiteindelijk moeizaam. Niks ‘controle terug’. Het gaat om de definitie van ‘wij’… en van ‘zij’.

Van het ‘wij-zij’ gevoel, maken foute politici graag gebruik. Het zit emotioneel namelijk als volgt in elkaar: ‘Wij’ leven fijn samen. We worden bedreigd door ‘zij’. Politici moeten ervoor zorgen dat de groep ‘wij’ steeds groter wordt; Dat is hun taak! Wilders probeert de groep ‘wij’ zo klein mogelijk te houden. Het lijkt me duidelijk wat ik over Wilders denk.