Op de voorpagina van de Volkskrant hebben ze een foto afgedrukt die me raakt. Het zouden Josien en ik en onze kinderen kunnen zijn. Eigenlijk kan het elk gezin zijn. Zelden zo’n gewoon gezinnetje gezien. Als ik niet beter wist zou ik zeggen: Inwoners van de Vinex wijk op zoek naar vertier. Juist omdat het gezin op de foto zo verschrikkelijk gewoon is, voel je het scheermesjesprikkeldraad op de huid van je ziel. Je kan haast voelen hoe de mesjes door je huid snijden. Hun lijden is ons lijden. Je weet dat ze hun Vinex equivalent in Syrië hebben moeten verlaten. Weg inkomen, weg zekerheid, weg levensdoel. Wat een confronterende foto!

Vooral de vrouw valt mij op. Ze ziet er, met haar twee kinderen, zo gevaarlijk gewoon uit. Ik zou haar ’s ochtends tegen kunnen komen terwijl ze haar twee kleintjes in de bakfiets laat klimmen. Maar je weet dat het anders is. Haar handen spreken boekdelen. De rechterhand is de vluchthand. De oorlogshand. In de aarde zoekt die hand houvast. Hij brengt het lichaam in evenwicht om zo met explosieve kracht de sprong over de grens te maken. De linkerhand is haar moederhand. Ze houdt de speen vast van de jongste. (vergeet z’n speentje niet anders kan hij niet slapen!). Het kind omklemt ze stevig met haar linkerarm. Wat een prachtige maar verschrikkelijke foto!

Maar ook de man fascineert. Gewone mensen met een gewoon leven. Ineens ingesloten door godsdienstfanatici en andere oorlogshitsers. Ik zie ze aan de keukentafel zitten. Hoe hebben ze beslist dat ze moesten vluchten? Hoe is dat precies gegaan? Zouden ze hebben geweten wat hun als vluchteling te wachten stond? Hebben ze ruzie gehad, of in ieder geval een discussie? Wat doen we de kinderen aan als we hier blijven? Maar ook, wat doen we de kinderen aan als we vluchten. Wat een keus! Het gezicht van de man vertrokken van angst dat hij het prikkeldraad laat schieten en daarmee vrouw en kinderen verwond. Want…waar kunnen ze hun wonden laten verzorgen?

Onder de foto het stukje van Arnon Grunberg. Voor het eerst sinds lang een duidelijk stukje van zijn hand. Ik begrijp waar hij naar toe wil. Ik begrijp wat hij zegt. In zekere zin sluit Grunbergs column goed aan bij de foto die erboven staat. Vreemdelingenhaat. Het gaat over Geert Wilders en de vraag of je Wilders een klassiek fascist mag noemen. Een hoogleraar deed dat en vanaf dat moment eisten de PVV’ers het hoofd van de hoogleraar. Volgens Grunberg lijdt Wilders aan zelfhaat door niet de term ‘fascist’ als geuzennaam aan te nemen. Want fascistoïde kenmerken zijn evident bij de PVV. De vraag is wat deze constatering oplost.

De vluchtelingen en Geert Wilders, het gaat om de vraag of we kunnen leren van de geschiedenis. Ja, we kunnen leren van de geschiedenis, maar de huidige situatie is niet te vergelijken met de situatie in de geschiedenis. Daarom is het zo moeilijk om het vluchtelingenprobleem te vergelijken met bijvoorbeeld het vluchtelingenprobleem van de joden in de tweede wereldoorlog of Wilders met een man als Mussert. De vergelijking klopt evenveel niet als wel.