Terwijl Nederland grauw was van de miezerregen in de winter van 2009, ontmoette wij de ‘echte’ winter in Eisenach. Hoewel de muur toen al 20 jaar gelden gevallen was, ademde Eisenach nog steeds wel een beetje de Oosduitse sfeer. Zo hadden we een appartement in de ‘Straβe der Solidarität’. Door het barre weer kwamen we daar zes uur later aan dan gepland. Voor onze auto op de snelweg moesten op diverse plaatsen geschaarde vrachtwagens worden weggehaald. Vanuit ons appartement hadden we zicht op de witte stad met daarboven op de heuvel het kasteel de Wartburg. Dit kasteel was één van de redenen voor onze reis; het speelt zo’n beetje de hoofdrol in de Wagner opera Tannhäuser. Dat wilde we zien!

De Wartburg is een middeleeuws kasteel, maar binnen in het kasteel troffen we allerhande schilderingen aan die mij compleet in de war maakten. Afbeeldingen van ridders en jonkvrouwen gesitueerd in de middeleeuwen…maar waren die schilderingen dan wel middeleeuws? Zo vreemd, vond ik toen, dat je zo’n mooi en oud kasteel gaat verpesten met nepschilderijen. Zo komt het namelijk bij mij over. Het is onecht; niet middeleeuws, maar zoals de schilder de middeleeuwen zag. Ik voelde me daar eigenlijk een beetje bekocht.

Maar…het gevoel dat het nep is, zegt natuurlijk niets over de kwaliteit van de muurschilderingen. En nep…was de kunstenaar niet eerlijk toen hij het schilderde, heeft hij iets nagedaan? De antwoorden op deze vragen als je kijkt naar de muurschilderingen in de Wartburg is dat de muurschilderingen van hoge kwaliteit zijn en dat ze wel een verbeelding van iets zijn, maar zeker geen kopie van iets. Kunst met hoge kwaliteit als je er objectief naar kijkt. Deze stroming in de kunst heeft ook een naam gekregen: Het historicisme.

In de centrale hal van het Rijksmuseum vind je ook staaltjes van zeer fraai muurschilderingen in de stijl van het historicisme. Bij de totstandkoming van het Rijksmuseum moeten ook nationalistische motieven een rol hebben gespeeld want in de centrale hal zijn door George Sturm muurschilderingen aangebracht met historische taferelen uit de vaderlandse geschiedenis. Pierre Kuypers, de architect, zal daar opdracht toe hebben gegeven. Na de restauratie vielen deze taferelen me op. Ik kan me niet herinneren ze voor de restauratie gezien te hebben. Wellicht dat men voor de restauratie dezelfde gevoelens heeft gehad als ik: NEP, weg ermee!

Deze schildering stelt de Ierse monnik Willibrordus voor die het woeste Friese volk kerstent. Op de achtergrond kijken twee druïdes geschrokken toe. De druïdes staan tegen een hunebed geleund (in Friesland?). De friezen zien er woest uit; half naakt met baarden en paardenstaarten. Zware wolken doen vermoeden dat het niet echt mooi weer is. Twee kinderen zijn naakt. Willibrordus en zijn compagnon zien er strak geschoren uit en hebben onberispelijke pijen aan. Gezichten drukken emotie uit. Sommige woeste Friezen lijken na te denken, anderen verzetten zich. De vrouwen zijn in de minderheid.

De manier van schilderen doet erg aan oude schoolplaten van Isings denken. Wellicht heeft Isings de stijl van George Sturm overgenomen. Alle figuren zijn zwart omrand.

Het geheel straalt wel een beetje katholieke sfeer uit. Kan me we voorstellen dat de koning destijds het Rijksmuseum niet wilde openen omdat het een papenpaleis was.

Hoe dan ook, de muurschilderringen in de centrale hal van het Rijksmuseum zijn ook zeker de moeite waard!