Ik hou verschrikkelijk van lekker eten. Misschien dat ik daarom zo gek ben op dit soort stillevens. Eigenlijk werden ze in deze vorm alleen in de 17^e eeuw zo geschilderd. De bedoeling was dat het zo echt leek, dat je er honger van kreeg. Visuele grapjes moeten dat gevoel van ‘echtheid’ versterken. Eén van die grapjes is het voorwerp dat over de rand van de tafel cq schilderij naar buiten komt. Vaak is dat een schotel. In dit schilderij is het een mes dat uit het schilderij dreigt te vallen.

Zoals gezegd heb ik een grote liefde voor dit genre. Dit schilderij hangt in het Mauritshuis. Het museum was behoorlijk druk toen we er waren. Het was net weer geopend na een grondige renovatie. Ook het weer was een beetje triest kan ik me herinneren. Een goede dag, kortom, om naar het museum te gaan. Dat zorgt er, helaas, meteen voor dat je de schilderijen helemaal niet goed kunt bekijken.

Gelukkig! Het Mauritshuis heeft het schilderij met een heel hoge resolutie op haar site gezet. Daarom kun je het goed bestuderen en gaan je allerhande leuke dingen opvallen.

Zoom je bijvoorbeeld in op het mes. Dan zie je daarop de naam van de kunstenares gegrafeerd staan. Alsof dat het merk van het mes is!

Een ander leuk detail zit in de halve kaas. De kaas is namelijk doorgesneden zodat je precies kunt zien waar de keurmeester een gat geprikt heeft om de kaas te keuren. Hij heeft een gat geboord; een stukje geproefd en daarna het gat weer dichtgestopt.

Nog een leuk detail. Zoom in op de deksel van de kruik achter de grote kaas. Een petieterig portretje van de kunstenares in een weerspiegeling. Ze draagt een kanten kapje, zo te zien.

De vorm van de krakelingen vind ik atypisch. Meestal is de vorm anders. Meestal kruisen de twee uiteinden en komen ze terug op de basis.

Een zelfde soort schilderij hangt in de eregalerij van het Rijksmuseum. Stilleven met kazen van Floris Claesz. Van Dijck heeft echt veel overeenkomsten. Ik kreeg vanuit de vereniging Slow Food een culinaire rondleiding door het Rijksmuseum. We hebben toen een tijd stilgestaan bij dit werk. Rene Zanderink vertelde toen over de harde groene kaas die bovenop ligt. De soort kaas die, volgens mij, ook op het Clara Peeters schilderij staat, maar dan vooraan. Volgens Rene Zanderink was deze kaas een vermaarde Texelse schapenkaas. De groene kleur kreeg hij door schapenmest die door de melk werd gemengd. Ik kon dat in eerste instantie niet geloven maar na enig onderzoek bleek dat toch echt correct. Wat ook bleek tijdens dat onderzoekje was dat het maken van deze kaas in de 19^e eeuw verboden werd vanwege de gevaren voor de volksgezondheid. De soort kaas was toen al in populariteit gedaald omdat bij het grote publiek langzaam bekend werd hoe hij gemaakt werd.

In de catalogus van het Mauritshuis wordt de groene kaas op het Clara Peeters schilderij ook benoemd. Echter daar schrijft men dat het om een Edammer kaas gaat. Ik heb de conservator een brief geschreven met de vraag of dit toch niet de Texelse schapenkaas was. Ze stuurde mij een artikel waarin ze schreef dat een kaasexpert op grond van de vorm van de kaas had besloten dat het een edammer kaas was en dat de groene kleur afkomstig was van kruiden. (De conservator was er trouwens in eerste instantie ook vanuit gegaan dat we hier te maken hebben met de poepkaas!)

Zo, dan mijn conclusie: Die kaasexpert heeft ongelijk! Ik heb het plaatje van de kaas naar Rene Zanderink gestuurd. Hij vertelde dat niet alleen op Texel dit soort kaas gemaakt werd, maar ook op andere plekken in Nederland. De ’s Gravenlandse kaas, bijvoorbeeld. Deze kaassoort was ongehoord populair in die tijd. Het is daarom onwaarschijnlijk dat we met een ‘gewone’ met kruiden gekleurde edammer kaas te maken hebben.

Ik had graag, en dat meen ik serieus, een stukje van deze groene kaas geproefd. Ik denk dat de schapenmest er een pittig smaakje aan geeft!