Nu religieuze Amerikanen op dit moment allemaal rechtse conservatieve Republikeinen lijken, kan je je haast niet voorstellen dat er ook progressieve christelijke groepen zijn. Of in ieder geval zijn geweest. Dat is de eerste verwarring die je ten deel valt als je de roman ‘Kruispunt’ leest van Jonathan Franzen. Deze roman speelt zich in de vroege jaren zeventig af rond de jongerengroep Crossroads van de Gereformeerde doopsgezinde gemeente in een voorstad van Chicago. Een christelijke gemeenschap die voortkwam uit de mennonieten in de tijd van zoek jezelf en vind jezelf en love and peace voor de mensheid. De Vietnamoorlog ging naar haar dramatische hoogtepunt, indianen lieten van zich horen als de gediscrimineerde waarlijke erfgenamen van het Amerikaanse grondgebied. Aldus het decor van deze fantastische roman. Elke letter in deze roman is boeiend, van pagina 1 tot pagina zeshonderd zoveel. In een vertaling gaat altijd wat verloren, maar de inhoud is zo geweldig dat het de nadelen veruit tenietdoet. Ik ben te lui om zo’n grote roman in het origineel te lezen; mijn Engels is niet goed genoeg om alle nuances te begrijpen en dan gaat er ook weer heel veel verloren. In vertaling gelezen, dus. Ondanks dat er iets door de vertaling verloren ging, kan ik niet anders zeggen dat je dat op den duur ook niet meer dwars zit.

In de roman die uit twee grote delen bestaat, volgen we het wel en wee van de familie Hildebrandt. Het gezin bestaat uit vader Russ, hulppredikant van de gemeenschap, moeder Marion, die een voor iedereen verzwegen verleden heeft, oudste zoon Clem die net uit huis is, dochter Becky, die de schoonheid van de school is, zoon Perry die grote drugsproblemen heeft en tenslotte Judson, de jongste zoon. Het verhaal wordt immer in de derde persoon geschreven wisselend vanuit het perspectief van Russ, Marion, Clem en Perry. Het eerste deel speelt zich af vlak voor kerstmis 1971. Het tweede deel vanaf Pasen 1972.

De personages zitten vast in de morele maatstaven die hun kerkgemeenschap hen oplegt. Ze worstelen er mee.  Vooral wat betreft seks en relaties blijken de leden van de familie eigenlijk niet met deze normen te kunnen leven. De oudste zoon, Clem, laat het geloof dan ook vallen. Helaas maakt dat voor hem niet zoveel uit omdat hij zichzelf vervolgens andere heel strenge normen oplegt. Hij is de enige van het gezin die niet meer thuis in de voorstad New Prospect van Chicago woont. Hij vindt dat als je je niet voor honderd procent geeft aan een studie, dat je er dan maar mee op moet houden. Op de universiteit leert hij Sharon kennen. Zonder dat hij echt van haar houdt, gaat hij een heftige seksuele relatie met haar aan. Hij raakt verslaafd aan d’r. Binnen de kerkgemeenschap waarin hij is opgegroeid, is pacifisme de norm. Sharon weet Clem ervan te overtuigen dat pacifisme ook asociale trekken heeft nu de Vietnamoorlog veel soldaten nodig heeft; iemand anders wordt er dan voor jou opgeroepen. Als Clem ontdekt dat zijn studie ernstig lijdt onder zijn seksverslaving aan Sharon, breekt hij met haar en kapt hij zijn studie af en verklaart hij zich bereid om naar Vietnam te gaan. Het verhaal van moeder Marion is een spiegeling van het verhaal van Clem. Voordat ze haar huidige gezin begon had ze een heftige relatie met de getrouwde Bradley. Als hij het uitmaakt en zij ongeveer op hetzelfde moment ontdekt dat ze zwanger is en een abortus laat plegen, draait ze volkomen door en wordt ze opgenomen in een psychiatrische inrichting. Als ze ongeveer genezen is, probeert ze haar abortus en haar psychose te verwerken in de katholieke kerk. Daar ontmoet ze Russ. Russ wist seks en liefde uit zijn leven te houden, maar dan ontmoet hij Marion. Marion leert hem de geneugten van het leven kennen. Maar na het baren van vier kinderen is ze wat zwaarder geworden en somber en lang niet meer zo aantrekkelijk. Op dat moment komt de beeldschone weduwe Frances Caldwell op zijn pad. Hij voelt zich enorm tot haar aangetrokken en doet er alles aan om samen met haar te zijn. Zij lijkt dat ook wel op prijs te stellen. Dochter Becky heeft haar oog laten vallen op Tanner; de gitarist en zanger van de band. Hij speelt veel in de kerk en dan vooral voor de jongerenclub Crossroads. Tanner is echter nog met Laura. Om meerdere redenen is Laura de schrik van de familie Hildebrandt. Becky is de absolute schoonheid van de school en na niet veel inspanning van Becky maakt Tanner het uit met Laura en vormen Becky en Tanner een koppel. Tenslotte zien we ook nog het verhaal door de ogen van Perry. Perry heeft veel eigenschappen van zijn moeder geërfd. Zo is hij, net als zijn moeder, bijzonder slim, maar tegelijkertijd ook bijzonder psychisch labiel. Hij worstelt met verslavingen. Alles wat hem in een roes kan brengen neemt hij in.

Het verhaal speelt zich af rond de jeugdgroep Crossroads. De groep werd in eerste instantie door Russ geleid. Hoogtepunt voor Crossroads is rond Pasen een werkkamp in het gebied van de Navajo’s. De jeugdgroep maakt zich een week lang nuttig voor een gediscrimineerde en achtergestelde groep. Maar alles verandert als Rick Ambrose bij Crossroads stage gaat lopen. Ambrose gaat meer de weg op van  zelfontplooiing en delen van gevoelens die in de jaren zeventig zo populair was. Voor Russ, die meer bij het geloof wil blijven, breken steeds moeilijkere tijden aan want de jongeren voelen meer voor de weg van Ambrose dan voor Russ. Uiteindelijk wordt Russ min of meer uit de jongerengroep gezet.

Ik kan me voorstellen dat de vertalers lang gediscussieerd hebben over het al of niet vertalen van de titel en van de naam van de jeugdgroep. De titel Kruispunt kan echt alleen maar slaan op de jeugdgroep Crossroads. Het wel en wee van de jeugdgroep, daar gaat het om in deze roman. De titel heeft men wel vertaald, maar de naam van de groep niet. Eigenlijk kan ik niets beters verzinnen; het moest wel zo.

Dit is echt een hele goede roman waar je even helemaal in wegzinkt. Een absolute aanrader. Ik was zo gegrepen dat ik via Google maps de plekken heb terug lopen vinden waar alles zich afspeelt. Ik kwam erachter dat de jeugdgroep half Amerika door moest om in het Navajo werkkamp te komen; het land van de grote afstanden!