Natuurlijk heeft zo’n tentoonstelling in het Rijksmuseum impact. Het bleef al zo stil! Dat moest met corona te maken hebben. Dat alle musea nog gesloten waren. Maar nu alles weer langzaam open gaat, komt gelukkig ook de discussie op gang. Ook ik ben al naar het Rijksmuseum geweest. De slavernijtentoonstelling heb ik nog niet bezocht, maar wel zag ik de nieuwe bijschriften bij sommige schilderijen. Bijschriften die verwezen naar het zwarte verleden van ons witte mensen. Doorgaans de verregaande slechtheid van de witte mens ten opzichte van de slachtoffers met een gekleurde huid. Want zo was het kennelijk. Een horde witte mensen die in het verleden de wereld als een zwerm parasieten overspoelde, en de elders aangetroffen volkeren slachtoffer maakte van uitbuiting, deportatie, verkrachting en diefstal op grote schaal. De nieuwe bijschriften moeten ons zo’n beetje leren dat de schilderijen zo mooi zijn omdat het met het bloed van die onderdrukte volkeren is geschilderd. Ik word er makkelijk erg boos van, en met mij velen. Van de ene op de andere dag is veel van wat we koesterde in een kwaad daglicht gezet en dat is onterecht.

De slavernijexpert bij uitstek in Nederland is professor Piet Emmer. Hij beoefent het vak van historicus. Geschiedenis wordt in Nederland en door Piet Emmer beschouwd als wetenschap. Daarbij gaat het om het vinden van de waarheid en de waarheid van een historicus vind je in archieven. Natuurlijk moet je de gegevens uit archieven interpreteren, maar daarbij is het de sport van de wetenschap om daar zo min mogelijk emotie een rol bij te laten spelen. Slavernij en de emancipatie van gekleurde mensen in Nederland gaat gepaard met heel veel emotie. Iets objectiefs zeggen over het slavernijverleden wordt daardoor al snel een doodzonde.

Professor Piet Emmer bezocht de slavernijtentoonstelling in het Rijksmuseum en schreef daar een verhaaltje over in de Volkskrant. Emmer ziet op de tentoonstelling weinig historische wetenschap terug maar wel veel activisme. Hij geeft daarbij een aantal voorbeelden waaruit dat blijkt. De toon waarop hij dat doet, moet ik zeggen, is vrij harteloos. Dat is niet verstandig, want slavernij en emoties gaan hand in hand.

De dag na Emmers verhaal plaatste de Volkskrant een brief van de historicus Karwan Fatah Black, die doorgaans ook het activisme verkiest boven de wetenschappelijke waarheid ondanks dat hij als historicus werkt aan de universiteit van Leiden. Dat activisme bleek in dit geval ook uit zijn ingezonden brief want ik heb zelden iemand zo boos een artikel van een ander zien afwijzen terwijl hij tegelijkertijd aantoont dat wat er in dat afgewezen artikel staat de waarheid is. Een voorbeeld. Piet Emmer zegt dat de bewering van het Rijksmuseum dat slaven geen geld mochten bezitten onzin is want uit de archieven blijkt dat het soms een slaaf lukte om zichzelf vrij te kopen. Wat een onzin schrijft Karwan Fatah Black: ”Uit onderzoek blijkt dat er zeker geld onder de slaafgemaakten circuleerde, maar zelden genoeg voor de vrijkoopsom,…” Dan heeft Emmer toch gelijk? Slaven bezaten wel degelijk vaak geld en dus is de bewering van het Rijksmuseum fout.

Ook schrijft Karwan Fatah Black een grappige zoekplaatje-zin in zijn ingezonden brief: “Op plantages was de voedselvoorziening vooral het werk van de slaafgemaakten zelf, daarbij gehinderd door parasitaire eigenaren die hun arbeidskracht opeisten.” Huh..?