In Engeland is onlangs campagne gevoerd. Men bracht geld bij elkaar om één van de Armada-portretten van koningin Elisabeth I te behouden voor Engeland. Een lord wilde het doek kwijt en bood het te koop aan. De bevolking vreesde dat er belangstelling zou zijn vanuit het buitenland en vandaar deze actie.

Vroeger op school leerde ik dat Phillips II een ongekend grote vloot liet bouwen om Nederland eronder te krijgen. De Armada. Met die vloot koerste hij recht op ons opstandige landje af. Maar de admiraals van Spanje waren niet met hun tijd meegegaan, zo bleek. Was het in de middeleeuwen zaak om een zo hoog mogelijk schip te bouwen, in de ‘Armada tijd’ hadden dat juist lage schepen moeten zijn. Dat zat namelijk zo: Knokken met zwaard of speer en desnoods met musket doe je het liefst van boven naar beneden. Degene die het hoogst staat heeft het voordeel; De middeleeuwse manier van vechten, kortom, ook op zee. In de renaissance daarentegen had men betrouwbare kanonnen uitgevonden. Wilde je geen schietschijf zijn, dan diende je een zo laag mogelijk schip te hebben. De stoere Nederlanders hadden (uiteraard) lage schepen. Kogels die door de Armada werden afgevuurd raakten de Hollandse schepen niet, want ze vlogen er overheen. Dat was even anders met de kogels die de kranige Hollanders afvuurden op de Spaanse fregatten. We schoten ze tot zinkende gatenkaas.

Zo ging het dus niet. Spanje trok met haar Armada richting Engeland en nauwelijks richting Holland (hoewel…beide landen lagen natuurlijk, vanuit Spanje gezien, in dezelfde richting.) De overwinning werd door Engeland behaald en omdat Engeland een verbond had gesloten met de Hollanders en er dus ook Nederlandse schepen meevochten, straalde er iets van de overwinning af op de Hollanders.

Hoe dan ook. De Engelsen waren zo trots op hun overwinning dat ze hun zegevierende koningin enkele malen geportretteerd hebben. Een van die portretten dreigde op de vrije markt te komen en om dat schilderij voor het land te behouden, werd de campagne opgezet om het schilderij te kopen.  Helaas lijkt het erop dat destijds iets van de Zeeuwse zuinigheid naar Engeland was overgewaaid, want de schilder die men had aangezocht behoorde niet tot de top. Zo te zien lieten ze er een goedwillende amateur mee aan de haal gaan. Sjonge wat heeft hij Elisabeth lelijk gemaakt… Laten we wel wezen, met grote gevolgen. Sindsdien gaan ze actrices die de Elisabeth-rol spelen, lelijk schminken als de Armada in zicht komt. Naar verluid is de schilder na het produceren van zijn misbaksel met stille trom vertrokken; niemand weet meer wie hij was.

Engelse kindertjes hebben taartjes gebakken en daarna op school verkocht om een bijdrage te leveren. Met hulp van half Engeland kon het lelijkste staatsieportret ooit gekocht worden. Je krijgt haast medelijden met Engeland. Het maakt me ook wel trots op ‘onze’ laatste aanschaf qua kunst. Aangeschaft samen met de Fransen. Marten en Oopjen geschilderd door Rembrandt. Veertig jaar na ‘Elisabeth’ gemaakt. En het moet gezegd, Oopjen is moeders mooiste niet, maar wat is ze fantastisch geschilderd. Bijna een levende vrouw. Rembrandt heeft een lelijke neus geschilderd, maar wel Oopjens lelijke neus. Ik had het die kinderen in Engeland gegund dat ze collecteerden voor een Armada portret van Elisabeth geschilderd door Rembrandt. Maar dat heeft niet zo mogen zijn.

Arm Engeland, alles zit hun toch al tegen… Brexit…Elisabeth…