In Duitsland lijkt het vaak alsof kerken of oude gebouwen er gisteren neergezet zijn. Waar je in Frankrijks kathedralen dikke lagen roet van eeuwen kaarsjes branden moet wegdenken, zijn de muren hier in Duitsland wit. Helemaal wit. Dat heeft, denk ik, verschillende oorzaken. De belangrijkste reden is, dat belangrijke oude cultuurmonumenten maar ten dele oude cultuurmonumenten zijn en doorgaans in de afgelopen eeuw gereconstrueerd zijn. Hier bijvoorbeeld in Dresden is de binnenstad twee keer gebouwd. De eerste keer deden ze er eeuwen over, de tweede keer zo’n slordige 80 jaar. Op 12 en 13 februari 1945, enkele maanden voordat Duitsland geheel veroverd zou zijn, vond de Engelse luchtmaarschalk Bomber Harris dat ook de barokke stad Dresden eraan geloven moest. Een oorlogsmisdaad en bovendien terreur van de bovenste plank, want het diende geen enkel militair doel. Een vuurstorm, veroorzaakt door een ongekend bombardement, kookte de mensen in hun schuilkelders. Duizenden kwamen om en van de stad bleef weinig over. Had Bomber Harris wellicht niet ook op het tribunaal van Neurenberg terecht moeten staan?

De bijzondere Lutherse Frauenkirche in het midden van het centrum van de stad bleef tot aan de Duitse hereniging een ruïne en werd pas daarna gereconstrueerd. Nu is deze gigantische barokke kerk in al haar luister herrezen. De rooms-katholieke kathedraal werd na het oorlogsgeweld als eerste weer opgebouwd. Desalniettemin blijft spierwit de hoofdkleur van de kathedraal alsof hij net gebouwd is of elke dag gepoetst wordt.

In de kathedraal deze bijzondere piëta. Hij staat in een aparte kapel ter nagedachtenis aan 12 en 13 februari 1945 en aan de periode 1933 tot aan 1945. Op de muren de namen van geestelijken die tevergeefs ageerden tegen de nazi’s en de oorlog vaak niet overleefd hebben. Wat al snel vergeten wordt bij oorlog is dat het begrip ‘land’ en ‘natie’ bijzonder relatief is. Die begrippen dekken nooit de bevolking. Toch wordt een oorlog tussen landen vaak de hele bevolking aangerekend; hoe onterecht is dat. Het was maar in zekere zin Duitsland tegen de rest van Europa. Het was een misdadige regering met haar vele aanhangers tegen Europa. De oppositie binnen Duitsland was niet voldoende in staat zich te organiseren en een vuist te maken tegen het regiem. Daardoor werden de tegenstanders van het regiem net zo goed slachtoffer. Je hoeft alleen maar naar Rusland op dit moment te kijken om te zien dat daar hetzelfde gebeurt. De oppositie is ook daar machteloos. Sancties en andere maatregelen die het Russische volk moeten treffen (als variant op het bombarderen van steden), zullen niets uithalen zolang het niet lukt om de oppositie te organiseren. Een groot deel van de bevolking van nazi-Duitsland toen en van Poetin-Rusland nu, ziet somber toe hoe alles van waarde teloorgaat. Bij ons dreigt hetzelfde met groepen die met intimidatie en dreiging proberen het volk en haar democratische regering op de knieën te dwingen, daarom is het zo belangrijk om tegenkrachten te organiseren zodat de strijd straks niet eenzijdig wordt en de toekomstige helden worden vermoord terwijl de ongeorganiseerde oppositie machteloos en depressief toekijkt.