De meeste films van Roman Polanski heb ik gezien en bijna zonder uitzondering zijn ze fantastisch. Zelfs zijn slechtste film stijgt nog makkelijk boven het gemiddelde filmaanbod uit. Hij weet altijd een onverwacht point of view te kiezen in een meestal heel gewoon verhaal. Dat maakt hem zo goed. Maar Polanski brengt me ook in verwarring. Ik hou niet van mannen van boven de veertig die hun piem in een dertienjarig meisje stoppen. Hou ik echt niet van. De Poolse rechter deed deze week uitspraak: de inmiddels tweeëntachtig jarige Polanski wordt niet uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Daardoor hoeft hij zijn straf dus niet uit te zitten. De straf op seks met minderjarigen is in de huidige VS onbarmhartig. Zo onbarmhartig dat je vragen gaat stellen over de mensenrechten in de VS…
Een paar jaar geleden las ik ‘Het Schervengericht’ van Van der Heijden. Niet zijn sterkste roman overigens. In deze roman verbeeldt Van der Heijden het leven van Polanski in voorarrest in de gevangenis. (Na het voorarrest wist Polanski naar Europa te vluchten en zijn straf te ontlopen.) Een paar scenes in die roman zijn me erg bijgebleven. Van der Heijden beschrijft hoe Polanski de cellen schoonmaakt. De vuiligheid. Vies wc-papier dat hij op moest vegen. Van der Heijden beschrijft dat zo gedetailleerd dat je er een beetje onpasselijk van wordt. Daarmee plaatst hij de geniale filmregisseur – die belangrijk is voor de hele westerse filmcultuur – tegen het decor van het laagste van het laagste. Uiteindelijk natuurlijk een retorische truc om ons rijp te maken voor de gedachte dat Polanski echt niet in de gevangenis thuishoort.
Een tweede scene die ik nog goed voor de geest kan halen is de seks met het 13-jarige meisje. Van der Heijden beschrijft dat haast als seks met een volwassen vrouw. Daarmee versluierend wat het eigenlijk betekent; seks hebben met een meisje. Breng een dag door tussen de brugpiepers op de middelbare school en je beseft wat seks met zo’n meisje betekent! Ze spelen nog met de poppen!
Aan de andere kant…toen ik een brugpiepertje was…toen zat onze muziekleraar Geert, op niet mis te verstane wijze aan achter Gonny met haar enorme boezem. Dat speelde in dezelfde tijd ongeveer als Polanski met zijn dertienjarige. Of het tussen Geert en Gonny ooit tot iets gekomen is, weet ik niet omdat ik me als een geslagen hondje van de strijd had afgekeerd… Het was de tijd dat ‘alles moest kunnen’… maar ik nog weinig tot stand bracht in de liefde…
Van der Heijden’s roman is één grote verdediging van Polanski. Een geëngageerde roman die het onrecht wil aantonen dat Polanski is aangedaan…
In 1979 kwam Polanski’s film Tess of the d’Urbervilles uit. Hoofdrol werd gespeeld door Nastassja Kinski. Ze was toen zeventien jaar en Polanski’s minares, zo werd verteld. Een film van een hoog romantisch gehalte. Het gaat over een arm boerengezin dat erachter komt dat ze waarschijnlijk uit een verarmde adellijke familie stamt. Dochter Tess wordt erop uitgestuurd om, in de hoop op een beter leven, de familierelatie te bevestigen bij de rijke familie met dezelfde achternaam. Daar wordt ze verkracht en begint haar ellendige leven dat uiteindelijk eindigt aan de galg.
Nastassja Kinski. Dochter van de geniale, maar krankzinnige, acteur Klaus Kinski. Ik was jaloers op Polanski. Wat een prachtige meid! Hij boven de veertig, zij zeventien en ik twee jaartjes ouder dan Nasstasja. Wie had er meer recht op haar? De oude viespeuk!!!