Referenda zijn, zo lijkt het, ja/nee vragen over een onderwerp waar je eigenlijk niet zo simpel op kunt antwoorden. Meestal wil ik het anders hebben. Niet zoals het is, zoals de wet er nu ligt. Misschien een wet met meer waarborgen of iets minder ‘ja’ of ‘nee’ dan je nu kunt antwoorden. Achteraf kan je stemmen of een wet wel of niet teruggedraaid moet worden. Maar als burger kan je helemaal niet oordelen over de consequenties die het terugdraaien heeft. De politiek zou de achtergronden beter kunnen uitleggen. Dat is waar. Maar de meeste mensen willen zo’n ingewikkeld verhaal niet horen. Ik vaak ook niet. Daarbij komt dat het laatste referendum en het referendum dat er nu aan komt een internationaal karakter draagt. Het Oekraïne referendum ging om complexe verhouding tussen het genoemde land en de Europese Unie. Over een verdrag tot een zekere samenwerking. Maar achteraf blijkt er ook nog een ander aspect belangrijk, namelijk de Europese relatie met Rusland. Dat gaat over macht en machtsverdeling in de wereld. Wisten wij als burgers al vrijwel niets over de Europese relatie met Oekraïne, de verhouding met Rusland kwam helemaal niet ter sprake. Waar stem je dan voor of tegen? Je weet het niet. Dan wordt het al snel een stem tegen de machthebbers die de wet hebben ingediend en dat is heel makkelijk te beïnvloeden. Daarom vind ik de referendumwet zonder meer een gedrocht die zo snel mogelijk moet worden afgeschaft. Geen idee wat ervoor in de plaats moet komen en óf er wel iets voor in de plaats moet komen.

Afschaffen, dat willen de partijen die nu aan de macht zijn ook. Maar helaas zit er nog een referendum in de pijplijn. Stemmen over de sleepwet. Mogen inlichtingendiensten hun aftapmogelijkheden aanzienlijk uitbreiden in cyberspace en mogen ze die afgetapte gegevens bewaren om later eventuele verbanden te kunnen vinden? De vorige zin vat op geen enkele manier de complexe sleepwet samen, maar toch is dat wat ik ervan onthouden heb. De wet zou in het leven zijn geroepen om terrorisme te bestrijden. Maar dat is natuurlijk niet alleen het doel van de wet. De wet is ook nodig om internationale problemen voor te zijn. Er is een ongekende oorlog in cyberspace losgebarsten waarbij naties elkaars computernetwerken aanvallen. Doel is de maatschappij van de tegenstander zwaar te ontwrichten waardoor regeringen voor hun eigen bevolking aan geloofwaardigheid inboeten en de macht van de andere partij groter wordt. In die oorlog is het doel van de tegenstander om ons geloof in vrijheid en democratie te ondermijnen.  De wet dient net zo goed als wapen in deze cyberoorlog als dat het het bestrijden van terrorisme dient. Daarom zullen landen die ons niet helemaal goed gezind is, alles zal doen om invoering van die wet tegen te gaan. Rusland zit vast niet te springen op deze op democratische wijze tot stand gekomen sleepwet. Rusland zal zinnen om een manier om de stemming tegen die wet fiks te beïnvloeden.

Daarom dat de regering nu begonnen is met een campagne tegen de mogelijke politieke beïnvloeding van het referendum door Rusland en andere landen. Ik denk dat dat gevaar van beïnvloeding heel reëel is. Dat neemt niet weg dat men naar mijn mening vraagt over diezelfde wet. Op grond van mijn mening over de politieke situatie in Rusland heb ik neiging om tegen die wet te zijn. Als een soort Poetin (zeg: Wilders of Baudet) hier aan de macht was dan zou ik niet willen dat er een sleepwet was, ook al weet ik niet precies wat hij inhoud, die wet.