In de wetenschap is een aardige controverse ontstaan onder antropologen. Er zijn twee stromingen: De eerste stroming beweert dat er oorlog bestaat sinds er mensen zijn. Oorlog zou daarmee onderdeel uitmaken van de natuur van de menselijke soort. Nee, zegt de andere stroming, pas sinds de mens bezit heeft, wordt er oorlog gevoerd. De mens verwerft bezit op het moment dat hij landbouw gaat bedrijven. Vanaf dat moment heeft hij dingen in handen die een ander graag wil hebben en is de ander bereid om te moorden.

In Kenia zijn prehistorische skeletten gevonden op een plek waar aantoonbaar geen landbouw werd bedreven. Skeletten van mensen die door geweld om het leven zijn gekomen en daarna in een kuil zijn gegooid. Deze vondst zet de theorie van de tweede groep wetenschappers onder druk.

Interessante discussie die telkens weer terugkomt in de geschiedenis: Zijn we slecht of zijn we slecht gemaakt. Ietsje anders gesteld: Is bezit de bron van alle kwaad; rust er een vloek op goud? Deze vraag houdt niet alleen wetenschappers bezig… Het zegt iets over hoe we hadden willen zijn, maar waarin we faalden. Over hebberigheid, over de moraal… Ik zie argumenten voor beide partijen, maar toch lijken de argumenten die denken dat de mens van nature slecht is, de meest steekhoudende. De uitroeiing van Armeniërs in de eerste wereldoorlog en de uitroeiing van joden in de tweede wereldoorlog en de Hutu’s en Tutsi’s in de recente geschiedenis kunnen niet verklaard worden in de zin van dat men er geld of goed mee verdiende. Ik zie daar meer het zondebok thema. Onder het mom van: De ellende die ons overkomt hebben we te danken aan… (joden of Armeniërs of Tutsi’s…). Als we ze vermoorden of wegvoeren van hier, dan wordt ons leven beter.

Joden en Armeniërs en Tutsi’s lieten spullen achter die ingepikt werden door de daders, maar dat was bijvangst; daar was het in eerste instantie niet om te doen. In die zin zit de slechtheid dus in onze natuur: Om te onderstrepen dat we onderling goed kunnen samenwerken hebben we groepen mensen nodig die we naar het leven staan. Leiders zorgen ervoor dat dit beeld van de andere groep goed in de picture blijft. Op dit moment zien we dat ook gebeuren. Ik heb helemaal niets tegen Russen. Ik heb de liefste Russische schoonzus van de wereld. Maar toch…het Rusland van Poetin wordt echt een gevaar voor Europa…maar aan de andere kant…wordt Europa echt een gevaar voor Rusland…Gelukkig leidt zo’n vijandbeeld maar zelden tot een oorlog.

We zijn dus slecht. Het zit in onze natuur (we kunnen er dus niets aan doen). We zijn slechte mensen die een vijandbeeld nodig hebben om goed te kunnen functioneren. Laten we dat aanvaarden en er goed mee omgaan. Joden en Armeniers en Tutsi’s waren groepen die als minderheid in een samenleving functioneerden. Dat maakte hun als groep zwak ten opzichte van de andere groep. Dat maakt een vijandbeeld binnen de samenleving veel enger dan een vijandbeeld buiten de samenleving. Haat zaaien tegen een groep binnen de samenleving is echt gevaarlijk. Misschien is het een idee dat Geert Wilders reflecteert op deze gedachte…

Toch rust er ook een vloek op goud, echt waar!