Haye van der Heijden vind ik een rare man. Hij moet enorm slim zijn. Een hele reeks boeken heeft hij op zijn naam staan. Hij regisseert, en speelt in televisieseries. Is cabaretier en schrijft toneelstukken. Iemand met heel erg veel in zijn mars, zou je zeggen. Bovendien heeft hij over het verleden nagedacht. Zijn ouders maakten in de tweede wereldoorlog een foute keuze. Van der Heijden zegt daar in zijn jeugd onder geleden te hebben. Dan moet hem toch zijn opgevallen dat de foute keus van zijn ouders mede zo fout was omdat ze daarmee voor akelig racisme gekozen hebben. Racisme dat niet alleen bij woorden bleef maar dat eindigde in één van de grootste moordpartijen in de geschiedenis. Hij moet daarover nagedacht hebben als intellectueel. Wilders’ uitspraken liegen er niet om. Paralellen met de tijd van toen zijn wel degelijk waarneembaar. En toch komt hij tot dezelfde foute keuze als zijn ouders. Dat begrijp ik dus helemaal niet. Ik kan er met mijn verstand niet bij.

Wilders staat terecht vanwege zijn volksophitserij. Daarom heeft men massaal aangifte tegen Wilders gedaan; je moet toch wat. Bovendien, mensen voelen zich echt bedreigd. Ik zelf sta erg ambivalent tegenover zo’n proces. Aan de ene kant vind ik dat Wilders de grens allang overschreden heeft, maar dit was de limit en daar wil ik graag een uitspraak over hebben van een rechter. Aan de andere kant geeft zo’n rechtszaak hem een podium waar vele politici jaloers op zijn. Dat weet Wilders zelf ook. Haye van der Heijden, aan tafel bij Jeroen Pauw in zijn late-night show, niet. Hij vindt Wilders in een beklagenswaardige positie zitten. Merkwaardig. Als politicus is dit natuurlijk Wilders’ finest hour. Hij hakt in op de andere politici die zichzelf niet kunnen verdedigen. Hij hakt in op de rechterlijke macht, terwijl die zich nooit verdedigen. Maar nee, Haye van der Heijden blijft een underdog zien, in een beklagenswaardige positie. Een underdog, terwijl Wilders al tijden niet meer is; hij ligt juist boven…

Pauw vroeg aan actrice Nora el Koussour wat voor impact Wilders’ uitspraak op haar gehad heeft. Tikkeltje flauw van Jeroen Pauw want Nora el Koussour brengt met haar ontwapenende verschijning elke man compleet in verwarring. Als Nora el Koussour ergens onder geleden zegt te hebben dan komt de ridder in iedere kerel boven. Maar dat terzijde. Nora vertelde dat ze nooit had stilgestaan bij het feit dat ze een Marokkaanse achtergrond had, maar dat Wilders’ uitspraak haar zomaar ineens brandmerkte; dat ze zich sindsdien helemaal bewust is van haar achtergrond terwijl dat nooit speelde. Ze liet ook zien dat ze daar onder leed. Pijnlijk vond Haye van der Heijden dat. Zo had Haye dat dus niet gezien… Daar denk je toch over na als intellectueel? Wat hebben woorden van een politicus voor een impact…daar denk je over na, toch?

Vervolgens, en dat was ook een tikkeltje flauw van Jeroen Pauw, verving hij in de ophitsende woorden van Wilders het woord Marokkanen met Joden: ‘Dus ik vraag aan jullie: Willen jullie in deze stad en in Nederland: Meer of minder Joden?’ Dat klinkt echt rottig. Ook voor Haye van der Heijden met zijn SS-vader. Ik, als eenvoudige jongen had die vertaling al een keer of duizend gemaakt, maar Haye van der Heijden niet. Hij schrok duidelijk. Nog nooit aan gedacht. Hoe kan dat? Ik kan er met mijn pet niet bij; een intellectueel die zo’n vertaalslag niet gemaakt heeft.

Kan iemand mij het verschijnsel Haye van der Heijden uitleggen?