De Brexit lijkt een grote ramp te worden. Lijkt, want, wie weet. Alles is in principe nog mogelijk. Duidelijk is wel dat Groot-Brittannië onbestuurbaar is geworden. De traditionele partijen worden verscheurd in verschillende kampen en niemand heeft meer een idee over waar men met z’n allen eigenlijk naartoe wil. De Engelse politiek verkeert in het luchtledige. Op een paar politici na die denken dat Brittain nog steeds de waves ruled en vaak ook qua uiterlijk nog leven in het Victoriaanse tijdperk en die gewoon alle banden met de Europese gemeenschap radicaal wil doorsnijden, denkt iedereen ietsje anders over de Brexit en lijkt er nooit een plan te kunnen komen waar een meerderheid zich min of meer, met hier en daar wat tegenzin en ook wel wat euforie in kan vinden. Hoe dus verder? Nu de situatie volkomen hopeloos is geworden denk ik dat uitsluitend een nieuw referendum een oplossing kan bieden. Doorgaans ben ik tegen een referendum omdat ik denk dat een compromis veel beter werkt. Maar hier lijkt geen compromis mogelijk en zal je de vragen en oplossingen moeten versimpelen om een besluit te kunnen nemen. Ik denk dat de oplossing is om de Britten een keuze te geven uit drie mogelijkheden: Toch lid van Europa blijven, een harde Brexit of kiezen voor het uit onderhandelde akkoord van Theresa May. Volgens mij zijn dat de keuzemogelijkheden. Alles ertussenin lijkt niet meer mogelijk.

Ik vind het jammer dat Engeland uit de Europese gemeenschap wil. De Europese gemeenschap heeft ervoor gezorgd dat we met z’n allen, Engeland incluis, onwaarschijnlijk rijk zijn geworden. Vooral het bedrijfsleven lijkt enorm te profiteren van de manier waarop Europa zichzelf georganiseerd heeft. Wat de Europese gemeenschap zich te weinig beseft, vind ik, is dat de Europese gemeenschap een gemeenschap is van mensen. Mensen die weliswaar erg blij worden van rijkdom, maar die ook beseffen dat geld niet alleenzaligmakend is. De Brexit is geen rationele beslissing van het Engelse volk maar een emotionele. Europa is geen verbindende factor. Cultuur, taal en geschiedenis wel. Die verbinding vind je wel in de natiestaten maar niet in Europa en daardoor loopt elk Europees besluit het risico om ervaren te worden als het besluit van een ander. Een besluit dus, dat een land wordt opgelegd.

Toch hebben we in Europa wel gemeenschappelijke waarden. Als een land lid wil worden, dan moet dat land aan een aantal voorwaarden voldoen en die voorwaarden staan allemaal in lijn met de gemeenschappelijke waarden. Democratie, bijvoorbeeld en überhaupt hoe een land het bestuur en de handhaving regelt. Een land met een dictatoriaal regime zal nooit lid kunnen worden van Europa. Een land dat drijft op corruptie kan een lidmaatschap wel vergeten. Een land dat de trias politica niet in acht neemt heeft helemaal niets te zoeken in de Europese Gemeenschap…

Maar stel dat een land aan alle voorwaarden voldeed en volwaardig lid is geworden. Daarna komt er een regering aan de macht die ‘orde op zaken stelt’. Dat wil zeggen een autoritair regime vormt en die de voorwaarden om lid te worden aan zijn laars lapt en bijvoorbeeld de trias politica afschaft of die alle EU subsidies in eigen zak steekt. Wat voor mogelijkheden heeft Europa dan? Zelfs met het rampzalige Brexit in mijn achterhoofd, zou ik er best voor zijn dat landen die niet meer voldoen aan de voorwaarden om lid te worden, vanzelf weer uit de EU worden gezet. In dit verband denk ik aan Hongarije, Polen, Bulgarije en Roemenië. Als Europa ergens in verbindt, dan zouden het de waarden moeten zijn die een open en democratische samenleving vormgeeft. Als Europa dat niet handhaaft, ja, wat is Europa dan meer dan een bak met geld waar niemand eigenlijk bij wil horen?