Anousha Nzume heeft, zo lees ik, een boek geschreven over alledaags racisme. Daarbij baseert ze zich op de meer dan belachelijke fluttheorie van Gloria Wekker. Een theorie die Wekker heeft overgenomen van de Amerikaanse Peggy MacIntosh en die uitgaat van White Privilege; een theorie waarvan nooit de geldigheid is onderzocht. Het hele idee van ‘white privilege’ in Nederland komt voort uit het idee dat vierhonderd jaar slavernij iets gedaan zou moeten hebben met de Nederlandse cultuur. Racistische ideeën afkomstig uit slavernij zouden in de poriën van onze cultuur zitten. In elk hoekje en gaatje vind je racistische gevoelens, maar de  Nederlandse mensen zijn zich daar niet van bewust.

Als ik de ideeën achter de ‘White Privilege’ theorie van Peggy MacIntosh toepas op Anousha Nzume, dan moet er met haar veel aan de hand zijn. Slavernij in het verleden en White Privilege gaan namelijk hand in hand. Als er iemand in Nederland rondloopt die vanuit haar culturele achtergrond iets met slavernij van doen heeft, dan is het wel Anousha Nzume. Anousha is geboren in Rusland. Ze heeft een Russische moeder. Slavernij bestond officieel in Rusland tot 1861. Tsaar Alexander II schafte in 1861 het lijfeigenschap af. Russen hielden andere Russen als slaaf. Dat moet wel iets gedaan hebben met de cultuur die Anousha Nzume vanuit haar moeder kreeg toegediend. Bovendien heeft Nzume een Kameroense vader die vanuit Kameroen naar Rusland is gekomen om te studeren voor arts. Kameroense elite, dus. Verkocht die Kameroense elite niet hun minder gefortuneerde landgenoten als slaaf aan wie het meeste bood? Wat heeft dat wel niet gedaan met de andere cultuur die ze meekreeg?

MacIntosh vond haar theorie bewijzen maar niks, ze was daar niet mee bezig, vertelde ze enkele maanden geleden in de Volkskrant.  Maar zelfs als MacIntosh d’r theorieën wél bewezen had, dan was het nauwelijks van toepassing op de Nederlandse cultuur geweest. De Nederlandse cultuur heeft nooit slavernij gekend. In tegenstelling tot Amerika of Rusland zijn er in Nederland nooit veel slaven geweest. Wel in de koloniën ver weg, maar daar had de gemiddelde Nederlander nauwelijks weet van. De white privilege theorie raakt in Nederland kant nog wal. Ik vind het een gevaarlijke theorie; een racistische theorie. Het gaat ervan uit dat als je een witte huid hebt, je per definitie een racist bent. Daarmee valt deze theorie ook de mensen aan, die van goede wil zijn: Mensen die met de paplepel is ingegeven dat je niet mag discrimineren en die hun uiterste best doen om iedereen als gelijke te beschouwen. De theorie beledigt mensen en roept juist tegengestelde gevoelens en gedachten op. De white privilege theorie is onwaar en contraproductief. Het zet mensen weg die de maatschappij nodig heeft om echt racisme te bestrijden.

Racisme is namelijk van iedereen en van alle tijden. Het heeft te maken met onszelf als sociale wezens; we willen graag ‘ergens’ bij horen. Dat is ons van nature gegeven. Het is puur noodzakelijk om bij anderen te horen en groepen te vormen. Daardoor ligt uitsluiting altijd op de loer. Het is onze taak als mensen om uitsluiting zo zacht mogelijk te maken maar liever nog te voorkomen. Maar we ontkomen niet aan groepsvorming en in een groep geldt dat de één er wel bij hoort en de ander niet.

Sjonge wat irriteert Anousha Nzume me als ze het gisteren in de Volkskrant over ‘herstelbetalingen’ heeft in de Volkskrant. Wat een misplaatst slachtofferschap!