Het Europa zoals het eens was. Ik verlang er ook af en toe naar. Net als Thierry Baudet. Zie de toespraak die hij hield nadat zijn overwinning voor de provinciale staten 2019 onomstreden bleek. De dagen van weleer. Het paradijs op aarde. Toen alles nog ‘gewoon’ was. Toen het grootste deel van Europa nog vrijwel in z’n geheel bewoond werd door blanke mensen. Toen we kritiekloos onze feesten vierden. Toen we van Pasen tot Kerst precies wisten waar de feesten over gingen. Laten we zeggen de wereld rond 1900. Een mooie tijd. Novecento. Thierry Baudet. Maar dat is een leugen. Eigenlijk verlang ik niet terug naar die tijd. Afgemeten aan factoren als gezondheid, rijkdom, verschillen tussen arm en rijk en vrijheid kan je tot geen enkele andere conclusie komen dan dat het nu heel verschrikkelijk goed gaat met Nederland in tegenstelling tot in 1900. We zitten zeker niet te midden van brokstukken van een ineengestorte beschaving. In tegendeel; we zijn nog steeds aan het herstellen wat er in de twintigste eeuw tijdens verschrikkelijke oorlogen kapot gemaakt is. Thierry Baudet liegt als hij beweert dat het vroeger, laten we zeggen zo rond 1900, beter was dan nu. Dat is gewoon niet zo.

Maar desalniettemin ken ik dat verlangen toch ook. Het verlangen naar de tijd van Frederik van Eeden, Willem Kloos, Herman Gorter en Louis Couperus. De ruisende rokken. De ratelende koetsen langs de grachten van Amsterdam. Dat alles wordt opgeroepen door de klanken van Gustav Mahler. Vooral het langzame deel uit de vijfde symfonie. Dat romantische schmieren, je hebt het gewoon soms nodig. Wegdromen op de diepromantische klanken. Naar honderd jaar terug. Toen de dames nog heel tevreden leken met hun ruisende rokken en culturele soirees. Waar de jonge huwbare dames aanbeden werden en met fraaie muziek het hof werden gemaakt als de jongeheren op visite kwamen in de salons van weleer. Gisteren zat ik niet in een salon maar in het Muziekgebouw aan het IJ. Het Nederlands Kamerorkest speelde onder leiding van concertmeester en artistiek leider Gordan Nikolić. Het klonk zo intens en het was zo intiem. Naar mijn gevoel heel veel langzamer dan ik doorgaans gewend ben, maar zo mooi! Ik ervaarde hoe de klanken tot stand kwamen en zich in harmonie over de zaal verspreidde. Dan te bedenken dat het Adagietto uit de vijfde symfonie van Mahler nog maar de opmaat was van het concert. Het zorgde ervoor dat ik diep ontroerd klaar zat voor de rest die ging komen.

Een deel van de rest was Karin Strobos. Ik heb haar nu een paar keer tijdens een concert of opera gehoord. Altijd een belevenis. In Michelintermen is ze het waard om voor om te rijden en omdat ze inmiddels een vaste kracht is in het operagezelschap van Essen, ben ik heel erg van plan om daar weer eens een opera te gaan horen. Met haar. Karin Strobos, een wereldster in wording, waarvan ik hoop dat ze niet alleen nog maar in exclusieve theaters in landen ver weg zal gaan zingen. Het Nederlands kamerorkest werd teruggebracht tot het ensemble zoals Arnold Schönberg dat bedacht heeft in zijn arrangement van Lieder eines fahrenden Gesellen van Gustav Mahler. In dat ensemble naast strijkers, klarinet en fluit ook een harmonium en een piano. En Karin Strobos. Ik zat op rij drie en kon zien hoe deze fantastische zangeres haar podiumangst wegslikte en overwon en meteen vanaf de eerste inzet de sterren van de hemel zong. Met zo’n soepele stem met zoveel expressie. Ik heb genoten.

Na de pauze Verklärte Nacht van Arnold Schönberg. Ook een belevenis. Omdat ik Schönberg vooral associeerde met zijn twaalftoons atonale muziek en ik daar nauwelijks een touw aan kan vastknopen, kwam ik er niet makkelijk toe om muziek van Schönberg te beluisteren. Maar Verklärte Nacht kreeg ik cadeau op een CD die ik voor andere muziek, die er ook op stond, had gekocht. Meteen toen ik het de eerste keer hoorde was ik verkocht. Onmogelijk doorwrochte muziek. Ik ervaar het als een filosofische manier om depressie in muziek weer te geven. Echter, de componist bedoelde er, naar ik later las, iets heel anders en heel veel vrolijkers mee. Een liefdesgedicht die de diverse fasen van twee individuen naar een koppel bezingt, heeft Schönberg op muziek gezet. Deze kennis laat mij de muziek niet anders ervaren; ik geniet er op mijn manier van met het verhaal dat ik ervoor gekozen heb. Dat mag met muziek! Ik heb een heerlijke avond gehad die me voor even naar de mooiste kant van het begin van de twintigste eeuw voerde.

Toen het concert afgelopen was en ik weer met beide benen op de grond stond realiseerde ik me dat de eerste helft van de twintigste eeuw een waardeloze tijd was voor de Europese mens. Dat het een tijd was die weliswaar de mooiste kunst opleverde, maar waarin ook miljoenen mensen onder erbarmelijke omstandigheden stierven. Geen tijd om naar terug te verlangen. In het tweede deel van de twintigste eeuw hebben we in Europa langzaam geleerd hoe het moet. Samenleven. Er een mooie samenleving van maken. We hebben ervaren dat onze techniek tot van alles in staat is. Hele slechte dingen maar ook heel mooie dingen. De mensheid heeft zoveel ellende overwonnen! In de eenentwintigste eeuw zouden we dat mooie samenleven moeten vormgeven. Wat kleine problemen oplossen en dan genieten. Maar Thierry Baudet ziet kennelijk in het verleden het paradijs en in het heden de brokstukken van dat verloren gegane paradijs. Raar.