Vandaag was ik in onze moestuin. Een vermoeide moestuin. Een echte herfsttuin. Veel is geoogst en op de leeggekomen plekken zijn kleine polletjes gras gaan groeien. Ook het kweekgras doet het toch nog goed. De bietjes en de wortelen die er stonden liggen, van de grootste kluiten ontdaan, in de koelkast en wachten op het gerecht waarin ze verwerkt gaan worden. Maar ook het veldje pompoenen en courgettes is klaar met het seizoen. De laatste courgette en pompoen hebben we er vandaag afgehaald. De bladeren van de planten zijn aan het verkleuren. Gewoon afgelopen. Toch is het nog niet afgelopen met alles. De boerenkool staat er fantastisch bij; nog nooit zulke mooie boerenkool gehad. Ook de preitjes lijken dikker te worden en de andijvie schiet ook op. Maar of de andijvie ook nog eetbaar wordt…dat is afwachten. Zelfs kiemplantjes nog in onze tuin; twee weken geleden hebben we winterpostelein gezaaid. Drie mooie rijtjes. Ben benieuwd hoe dat gaat aflopen. Als we de andijvie geoogst hebben, zetten we ons minikasje over de plantjes heen en gaan we kijken of ze oogstbaar worden. Ik maak me zorgen of we ze niet net te laat gezaaid hebben.

Voor het volgende seizoen hebben we 100% meer moestuin genomen. In totaal 100 vierkante meter. Dat lijkt niet veel, maar dat is het wel! Vooral tegen het spitten zie ik behoorlijk op. Of…zal ik niet gaan spitten. Toch meer richting permacultuur schuiven. Dat moet natuurlijk niet uit luiheid gebeuren; ik moet er dan ook echt in geloven! Op naar het eetbare bos. Zorgen dat je de structuur van de grond niet aantast met je gespit. Het oogsten van wortelgewassen verstoort de grond al voldoende. Dan gaan we meerjarige planten kweken! Linder van der Heerik hield een interessante lezing over permacultuur. Eenjarige planten werden in zekere zin toch wel vergeleken of zelfs gelijkgesteld aan pioniersplanten; planten die gaan groeien op de lege aarde. Dat vinden ze niet goed bij permacultuur. Helaas is het zo dat de meeste groentes eenjarige planten zijn. Natuurlijk ga ik eeuwig moes in mijn tuin proberen te zetten. Heb ik in ieder geval één eetbare vaste plant. Artisjok blijft ook langer dan een jaar. Maar dat is nou weer geen echte groente, vind ik. Moeilijk. Ik ben er nog niet uit.

De nieuw opgekomen graspolletjes ga ik met mijn schoffel te lijf. De aarde is ingeklonken en nat. De schoffel snijdt plakje van de aarde. Dat pleit weer voor spitten. Spitten zorgt ervoor dat de ingeklonken grond weer kan ademen; dat er weer lucht in wordt gebracht. Je zorgt er meteen voor dat de compost ondergespit wordt. Dat zou het beste zijn voor compost. Dat stimuleert weer het ondergrondse leven.

Over het bovengrondse leven heb ik nagedacht. Van één bovengronds diertje hebben we erge last. Onze mooie koolveldje heeft erg geleden onder slakken. Wat te doen met slakken. Je kan ze rapen, maar dat kost erg veel tijd, je vangt erg veel slakken, maar dat kan haast niet op tegen de slakken die je niet raapt. Ga ik dan toch overstag en ga ik biologische slakkenkorrels gebruiken?

Gelukkig heb ik nog een hele winter om daar over na te denken.