Destijds hingen op de bovenste verdieping van het fantastische museum Mayer van den Bergh in Antwerpen de allerberoemdste topstukken. Dulle Griet, met daar tegenover De Volkstelling te Bethlehem. Beide schilderijen van Pieter Bruegel. Vooral die Volkstelling fascineerde me. Een wijds winters Lage Landen landschap met overal mensen die van alles aan het doen zijn. Zo zijn er mensen die een varken slachten, zitten er kinderen op de slee op het ijs, zijn kinderen baantjes aan het glijden of sjouwen er mannen met takkenbossen. Ook zien we een man met een grote zaag die een ezeltje leidt met op de rug van het ezeltje een vrouw. De goede verstaander ziet daar natuurlijk meteen Jozef en Maria in die een plek in een herberg zoeken. Zou je verwachten dat dit portret van de heilige familie in wording, prominent in beeld werd gebracht, niets van dat alles; het is één van de beelden op het schilderij. Ik was nogal weg van het schilderij en heb lang staan kijken naar alles wat erop gebeurd. Echt een uniek schilderij!

Een jaartje later vierden we een korte vakantie in de buurt van Maastricht. We bezochten het Bonnefantenmuseum en wat trof ik daar aan: De Volkstelling te Bethlehem van…Pieter Bruegel. Bij mij kwam meteen de vraag op: Waar hangt nou de echte? Naar nu blijkt zijn ze allebei helemaal echt. De Bruegeltjes hadden succes met een schilderij en ventte dat gewoon wat breder uit dan bijvoorbeeld Rembrandt normaliter deed; ze maakte er nog een. Zo bestaan er van de Volkstelling te Bethlehem verschillende exemplaren en allemaal gemaakt door leden van de familie Bruegel; wegens succes geprolongeerd, zou je kunnen zeggen. Tussen de schilderijen zijn  wel verschillen, maar zo op het eerste gezicht zag ik dat niet.

Met deze  kennis van Bruegel in mijn bagage stapte ik afgelopen week in Antwerpen het prachtig gerestaureerde Koninklijk Museum voor Schone Kunsten binnen. Het eerste schilderij waar ik tegenaan liep was De dans der Bruid van – jawel – Pieter Bruegel. Zelf ben ik absoluut geen feestbeest en misschien is dat wel de reden waarom ik zo verschrikkelijk graag kijk naar feestende mensen op een middeleeuws schilderij. Wat mij op dit schilderij opviel waren de broeken van de mannen. Nee, meer specifiek, datgene waar we nu een gulp voor hebben. Het is een met knopen vastgezet apart stuk stof over de pielemoos heen. Maar op dit schilderij zien die er wel heel vreemd uit. Hebben alle mannen een stijve? Zijn die lapjes stof een soort van west-europese peniskokers? Kijk naar de man met de doedelzak; zijn hele hebben en houden wijst fier vooruit. Kijk naar de andere mannen; hun piemels steken ze niet onder stoelen of banken. Merkwaardig!

Thuis gekomen hoopte ik op wat meer informatie over dit bijzondere schilderij en ja hoor; ook dit schilderij was best een succesnummer en dus had de familie Bruegel voor wat kopietjes gezorgd. Uiteraard bestudeerde ik op internet meteen het kruis van de mannen en wat bleek tot mijn verbazing… niks geen geprononceerde geslachtsdelen; wel de lap maar geen duidelijke piemels erachter; eigenlijk precies wat je verwacht… Een heel merkwaardige zaak dus, die schreeuwt om antwoorden.

Mocht iemand het antwoord weten op de vraag waarom er zulke duidelijke piemels op dit schilderij staan, brief het aan mij door! Ondertussen heb ik ook bij het museum een vraag neergelegd. Wie weet!