Hoe kijk je daar nou naar, naar zo’n schilderij in een deftig museum in Parijs? In de 19^e eeuw voelde het gênant, denk ik, om er naar te kijken. Nu is het nog steeds gênant. Wat mij opviel was dat heel veel mensen juist niet keken naar dit schilderij. Ook ik niet. Ik heb het gezien, maar om nou te zeggen dat ik in het Parijse Musee d’Orsay alle details heb bestudeerd en even goed heb gekeken…kan ik moeilijk beweren. Vraag die ik aan mezelf stel: Wat gebeurd er met je als je zo’n schilderij tegenkomt. In hoeverre heeft dit met je omgeving te maken? Wat ik ook wil weten (kijken of ik er iets over kan vinden op Internet) is hoe het schilderij ontvangen werd destijds.

Eerst eventjes terug naar februari van dit jaar. Met zonen en aanhang waren we met z’n allen in Parijs voor een lang weekend. Ongelofelijk fijn! We waren samen maar tegelijkertijd lieten we elkaar vrij in wat we wilden zien of bezoeken. Met een subgroep togen wij naar het Musee d’Orsay. Daar had ik van lang geleden bijzonder goede herinneringen aan. Die herinneringen bleken niet vertekend. Eigenlijk was het nog mooier dan ik me kon herinneren. Dan te bedenken dat ik alleen op de begane grond ben gebleven!

Sta je met je rug naar de ingang, dan hangen de werken van Courbet links achterin het museum. Grote werken zijn me bijgebleven. Ik heb erg lang staan kijken naar de Begrafenis in Ornans. Een enorm werk van 3 bij 6 meter. Een hyperrealistisch weergave van…een begrafenis. Dat realisme is fascinerend omdat elk persoon zijn of haar eigen emoties heeft. De personages zijn met erg veel liefde op het doek gezet en vertellen allemaal hun eigen verhaal. Eigenlijk is het een niet bijzondere gebeurtenis die weergegeven wordt als iets heel speciaals.

In de volgende zaal een jachttafereel van Courbet en… de kut, zullen we maar zeggen…

Hoewel het best druk was in het zaaltje en voor elk schilderij een paar mensen stonden te kijken, had echt helemaal niemand aandacht voor dit schilderij, zo leek het. Ik merkte dat ik me daaraan irriteerde. Leven we in de 21^e eeuw, waarin de porno uit het internet spat uit kaalgeschoren lichamen zodat alles goed zichtbaar is maar durven we geeneens naar een schilderij dat 150 jaar geleden geschilderd is te kijken! Het is ook behoorlijk intiem. Ik heb me vermand en ben er voor gaan staan. Maar omdat ik me zo geneerde heb ik er te weinig van gezien.

Het is namelijk een prachtig schilderij met een overweldigende compositie. Dit schilderij heeft helemaal niets met porno te maken hoewel je het wel aanstootgevend kan noemen. Met veel gevoel voor detail is het met veel liefde geschilderd. De schilder heeft zijn moeder geschilderd of zijn oma maar in ieder geval een moeder. Zonder erotiek. Dit schilderij is er niet om op te winden. Dat valt mij op. Dit schilderij wil laten zien wat de oorsprong is van ons allemaal. Een zacht vlezig lichaam dat troost brengt in deze harde wereld. Een zacht gewelfde buik en warme billen. Borsten om tegenaan te kruipen. Troost is het, pure troost. Hoewel het ons aller moeder voorstelt, lijkt het lichaam niet geschonden. Geen sporen van zwangerschap.

Hoe werd het schilderij ontvangen in de tijd dat het vervaardigd werd? Internet (de site van het museum) geeft daar een kort maar krachtig antwoord op; het werd niet ontvangen in het openbaar. Het schilderij werd besteld door de Turkse diplomaat Khalil-Bey die het aan zijn verzameling erotische kunst toevoegde. Na zijn faillissement belandde het bij de psychoanalyticus Jacques Lacan die het uiteindelijk aan het museum schonk of verkocht. Het is dus nooit in de openbaarheid geweest in de periode dat het geschilderd werd.

Zo, een heel verhaal over een schilderij waarvan ik het origineel dus juist niet goed bekeken heb! Omdat ik me zo geneerde! Shame on you! Trouwens…maakt die gouden lijst het niet extra gênant om er in het museum voor te gaan staan?