Toen ik nog intensief met Fré Cohen bezig was, werd er door een kunsthistorica die met ons meedacht, geopperd dat Fré mogelijk met haar vrije werk verbinding had met de Bergense school. Een aanwijzing hiervoor was dat ze een diepe vriendschap had met Jaap Hemelrijk. Hemelrijk was naast inwoner van Bergen ook nog eens een verwoed verzamelaar. Fré Cohen logeerde bij Hemelrijk en zal daar ongetwijfeld in aanraking zijn gekomen met de kunstenaars die er in de buurt woonde en werkte. Buiten dat was, voor zover ik weet, Fré Cohen goed op de hoogte van de ontwikkelingen in de beeldende kunst tijdens het interbellum. Om destijds toch een goed beeld te krijgen, heb ik plaatjes van schilderijen uit de Bergense School vergeleken met de schilderijen van Fré Cohen. Vooral de schilderijen van Mommie Schwarz en Else Berg popten op. Ik zag wel wat stijlovereenkomsten tussen hun schilderijen en de schilderijen die Fré Cohen maakte in Ascona. Overeenkomsten in kleurgebruik en in lijnenspel. Maar ik zag net zoveel verschillen. Dat maakt het moeilijk om een conclusie te trekken, zeker als je geen kunsthistoricus bent.

Op de één of andere manier hadden het echtpaar Mommie Schwarz en Else Berg een joods snaartje in mij geraakt. De naam ‘Mommie’ is nogal afwijkend. Je stelt je er een knuffeldier bij voor. Verder kende ik veel vrouwen die Els heten, maar tot dan toe maar één die Else heet, namelijk mijn moeder. En nu dus ook Else Berg. Het trof me dat het echtpaar Schwarz-Berg zo van reizen hield en dat ze samen hetzelfde beroep uitoefenden en qua stijl erg naar elkaar groeiden. Voor mijn gevoel vormden ze een eenheid; ze woonden samen, ze reisden samen, ze werkten samen en ze leefden samen. Uiteindelijk stierven ze ongeveer op hetzelfde moment, maar waarschijnlijk niet samen omdat mannen en vrouwen gescheiden werden in Auschwitz als ze de gaskamers in gedreven werden. Daarom vind ik dat als je werk van Mommie Schwarz ophangt, je er het werk van Else Berg naast moet hangen en omgekeerd.

Het Stedelijk Museum in Amsterdam stelt alles in het werk om te voldoen aan de eisen van een groep harde schreeuwers die erop uit zijn om alles wat hetero, blank, man en goed opgeleid is tot daders te bestempelen die het leed van de wereld veroorzaakt hebben. Om die reden, vermoed ik, haalde ze het verknoopte werk van Else Berg en Mommie Schwarz uit elkaar en hingen ze alleen de schilderijen van Else Berg op want… (ik geef er geen antwoord op, want ik heb zo mijn gedachten en die zijn  niet allemaal even fraai…)

Gisteren bezocht ik het Stedelijk Museum in…Alkmaar. Daar hebben ze een mooie collectie Bergense school schilderijen. En…schilderijen van Mommie Schwarz en Else Berg hingen er naast elkaar; zoals het hoort. Ze reisden samen door Frankrijk en werden getroffen door een prachtige brug en het landschap in Montauban. Ze schilderden beiden hetzelfde landschap. Ik zie ze samen zitten: Met z’n tweeën, ieder achter hun eigen schildersezel. Naast elkaar. Maar door die miskleun van het Stedelijk Museum in Amsterdam vergat ik het schilderij van Else Berg te fotograferen. Deze blanke, heteroseksuele, hoog opgeleide (boze?) man maakte dus dezelfde stomme fout als hunnie, in het Stedelijk van Amsterdam.