We zijn weer in Berlijn. Na negen jaar zijn we er weer. Wat een prachtige stad! Heel erg nieuw maar tegelijkertijd verschrikkelijk oud. Een stad die zich, gemeten naar de geschiedenis, kortgeleden opnieuw heeft moeten uitvinden. Waren de sporen van de grote verdeling van de stad nog vers en tastbaar de vorige keer dat we hier waren, nu is de muur geconserveerd en worden we op een afstandje gehouden zodat we geen schade kunnen berokkenen. De stad van de nachtegalen ook. Ze lijken hier massaal te zijn gaan wonen. De vorige keer toen we hier waren dachten we dat we een unicum zagen; midden in de woonwijk waar wij verbleven in het struikgewas, een nachtegaal. Als de vogel zingt herken je hem meteen. Zo gevarieerd en zo stevig; het kan niet anders; het moet wel een nachtegaal zijn. Een merel in het kwadraat. Op het moment dat de merels zwijgen, begint de nachtegaal. Hier en nu horen we de nachtegalen tegen elkaar opbieden. Een fantastisch geluid!

Gisteren hebben we de Gemaldegalerie bezocht. Vorige keer dat we hier waren had ik het idee dat alle moois zich had geconcentreerd op het Museuminsel. Maar dat is dus niet zo; het museuminsel hoorde altijd bij Oost-Berlijn terwijl de Gemaldegalerie tot het kultuurgedeelte van West-Berlijn behoorde. Een museum waar je geweest moet zijn als je net als ik warm loopt voor de kunstgeschiedenis van middeleeuwen tot aan de pruikentijd. Wat betreft Hollandse Meesters lijkt het wel op een filiaal van het Rijksmuseum. Twee Vermeers en heel veel Rembrandts. Ik heb ze niet geteld, maar het waren er erg veel. Ook een paar schilderijen van Frans Hals. Malle Babbe onder anderen. Als je dit schilderij ziet weet je meteen dat Leonard Nijgh zich compleet vergist heeft toen hij het liedje schreef. Deze Malle Babbe is niet blond en deze malle Babbe is niet blond. Deze malle Babbe geef je niet zomaar een zoen op d’r mond en d’r kont is niet direct waar je aan denk. Leonard Nijgh had ongetwijfeld een heel ander schilderij voor ogen. Malle Babbe is, zo te zien, een vrouw met een beperking. Razend knap geschilderd want je ziet aan haar houding en haar oogopslag dat ze niet helemaal spoort. Waarom zit er een uil op haar schouder? Wijsheid niet in haar hoofd maar op haar schouder? Nee, dus. In de zestiende en zeventiende eeuw stond het symbool uil voor domheid en slechtheid…

Ik las al eerder over de vergissing van Leonard Nijgh; de schrijver van het artikeltje had ook de vermeende malle Babbe opgespoord. Ze hangt in het Louvre en heet De Zigeunerin. Hoewel ze volgens mij niet blond is, spat de verleiding van het doek. Haar gulle lach lijkt voor ons mannen bedoeld; om ons te verleiden. Haar ferme borsten bulken zachtjes naar ons toe uit haar laag uitgesneden bloesje. Ze wil ons… Ze is de verleiding zelve. Maar zeg nou zelf, bekt het lekker: De zigeunerin is blond, de zigeunerin is rond… Afgezien dat het wat racistische en onprettige associaties opwekt, is het geen gehoor. Maar malle Babbe is blond, malle babbe is rond… Daar wordt ook ik een beetje warm van. Maakt het dan nog wat uit dat malle Babbe eigenlijk een heel ander persoon is? Zowel malle Babbe als de Zigeunerin als Frans Hals zijn al verschrikkelijk lang dood. Dan maakt het helemaal niets meer uit wie wie is.