Ik heb, godzijdank, nog nooit iemand waarvan ik hield verloren aan iets anders dan een natuurlijke dood. Geen rampen, moorden of whatever in de familie. Geen idee hoe dat is: Het ene moment sta je leuk te praten en even later is diegene dood. Vermoord door criminelen of verzwolgen door een tsunami, om maar iets te noemen. Ik weet niet hoe dat is. Ik heb heus wel iemand verloren, maar dan was doorgaans zijn of haar tijd gekomen. Dan werd degene wiens nabestaande ik ben, ziek en ging langzaam dood. Mijn pa bijvoorbeeld. Hij werd ziek op zijn negentiende toen hij ontdekte hoe heerlijk het roesje was dat je kreeg als je wat drank op had. Op zijn vierenvijftigste stroomde er meer alcohol dan bloed door zijn aderen en was het met hem gedaan. Als dat nog geen aangekondigde dood is…. Ik maak me er wel altijd zorgen over. Dat die mannen van mij maar niets overkomt…denk ik regelmatig. Vorige week toen mijn zoons, met z’n drieën terugreden vanaf hun wintersportlocatie. Dan hou ik mijn hart wel even vast. Glijden ze niet met auto en al van een besneeuwd bergweggetje en belanden ze dan niet tachtig meter lager in het ravijn? Met z’n drieën…morsdood… Maar nee, godzijdank loopt het doorgaans goed af. Ik kan me daarom verbazen over de behoeften die mensen hebben die wel zoiets hebben meegemaakt.

Ik lees dat de nabestaanden van de slachtoffers van rampvlucht MH17 een jaar hebben geprocedeerd tegen Schiphol omdat ze de laatste opnamen wilden bekijken van hun nog levende geliefden die een paar uur later neergeschoten werden. Die opnamen werden gemaakt in de vertrekhal van Schiphol waar diverse camera’s hun handelen hebben vastgelegd in de diverse rijen. Ik kan me daar dus helemaal niets bij voorstellen. Je ziet je geliefde op de televisie onwetend van wat hem of haar boven het hoofd hangt. Verveeld in de rij. Onzeker over of het wel de goede rij is. Onzeker of je wel de juiste kleren aanhebt als je daar, in het verre tropische oosten uit het vliegtuig stapt. Ongerust over of er nog tijd is om even lekker op de pot te zitten voordat je aan boord moet. Dat soort dingen. Naar die beelden kan je dan als nabestaande kijken. Wil je dat? Kennelijk.

Maar ga eens te raden bij jezelf, Frits! Bij opa, bijvoorbeeld. Mijn opa stierf wel plotseling. Zonder aankondiging stopte zijn hart met kloppen. Dat soort dingen gebeuren als je de tachtig nadert.  De man heeft, achteraf gezien, bij zijn dood niet gekregen waar elk mens recht op heeft. Ik hield meer van hem dan ik toen dacht. Pas nu ik ouder ben realiseer ik me dat wij een veel diepere band hadden dan ik toen besefte, toen hij overleed. Hij kreeg zomaar een hartstilstand en weg was hij. Ik denk dat ik graag nog eens een paar laatste beelden had bekeken. Net als nabestaanden van de MH17 slachtoffers. Van opa bestaat zo’n opname van vlak voor zijn dood. Hij werd door een televisieprogramma met een verborgen camera in de maling genomen. Destijds werden die opnamen regelmatig op de televisie vertoond. Denk niet dat ik die beelden zou kunnen terugvinden. Procederen tegen de omroep?