Ebra Umar heeft me behoorlijk geschokt. Ze twitterde over verdronken Syrisch vluchtelingen. Vluchtelingen die de oversteek hadden gewaagd van Turkije naar Griekenland. Ze twitterde dat ze nul medelijden had. Gisteren lichtte ze dat bij Pauw toe. Ze had met vele vluchtelingen gesproken en gevraagd waarom zij die gevaarlijke oversteek wagen. Per mslot verblijven ze in Turkije; in niet-oorlogsgebied. Ze zijn veilig. En toch wagen ze een zeer riskante overtocht waarbij de kans dat ze het niet overleven best groot is. Vluchtelingen kennen het risico. Ze willen naar Europa, zei Ebra Umar. Als ze de vluchtelingen op het grote risico wijst, dan antwoorden ze dat het hun niets kan schelen. Als ‘ze’ dat zeggen en met open ogen en volledige kennis dit risico nemen, dan hoef je geen medelijden te hebben. Volgens Ebra Umar.

Ik denk daar toch anders over. Ik probeer niet in groepen te denken maar in individuen. Vluchtelingen zijn weliswaar een groep, maar het zijn individuen die de oversteek wagen. Die individuen hebben ieder een motivatie en ieder een eigen risicoafweging gemaakt op grond van de gegevens die zij op dat moment hadden. Ebra Umar kan daarom niets zeggen over mensen die ze niet persoonlijk gesproken heeft. Ze heeft een aanname gedaan over een risicoafweging en op grond daarvan besloten dat het zijn of haar eigen schuld is dat ze zijn verdronken. Dat kon ze niet weten en daarom vind ik haar tweet weerzinwekkend.

Laat ik ook eens gaan fantaseren over waarom mensen de overtocht wagen. In het echt weet ik het niet, want ik heb nooit met vluchtelingen gesproken. Maar ik kan me natuurlijk wel proberen in te leven. Wat voor afwegingen zullen ouders van een gemiddeld gezin in een Turks vluchtelingenkamp maken? Als ouders van een vluchtelingengezin in Turkije heb je je kinderen verdomd weinig te bieden. Laten we wel wezen. De oorlog in Syrië duurt en duurt. Inmiddels groeien je kinderen op zonder behoorlijk onderwijs, zonder uitzicht op een gelukkige toekomst. Terugkeer naar Syrië lijkt de eerstkomende jaren uitgesloten.

Over Duitsland en Nederland en Scandinavië heb je gehoord dat ze daar vriendelijk zijn tegen vluchtelingen. Dat je al snel een eigen inkomen kunt verwerven en dat je kinderen naar school kunnen. Dat je geholpen wordt bij het vinden van geschikte huisvesting en dat je je leven, dat je hebt moeten achterlaten, weer kunt oppakken. Dat je kinderen de kans krijgen om een gelukkig en stabiel leven te leiden in een rustig en stabiel land.

Wat zou jouw afweging zijn als je in een Turks vluchtelingenkamp zat? En stel dat je, als ouders, het risico van de overtocht genomen hebt, en het gaat mis. Je kinderen verdrinken. In hoeverre kun je dan over de verdronken kinderen zeggen dat het hun eigen schuld is; die hebben geen keus kunnen maken.

De wereld is onrechtvaardig en we hoeven niet constant de wereldverbeteraar uit te hangen, maar die tweet van Ebra Umar was echt weerzinwekkend…

(Hoeft ze niet voor opgepakt te worden, meneer Erdogan, wij houden van uitwisseling van argumenten!)