Alle berichten van Frits de Klerk

De dood in Taormina – Arnon Grunberg; Een verrassende afloop

Arnon Grunberg is, wat mij betreft, op dit moment de meest originele schrijver. Vervreemding, absurdisme en onverwachte wendingen zitten in al zijn boeken. Een gevaar dat hierdoor op de loer ligt, is dat de schrijver het absurdisme teveel doorvoert. In deze roman is dat zeker niet het geval; Grunberg rekt de randjes precies voldoende op zonder volledig uit de bocht te schieten. Net voldoende om je blik op de wereld weer eens even lekker te verzetten en alles net weer anders te gaan zien.

Als hoofdpersoon Zelda acht jaar is, gaat haar moeder een wereldreis maken en blijft Zelda alleen met haar vader achter. Moeder komt niet meer terug van haar reis. Het blijkt dat haar moeder haar grote liefde Romy gevonden heeft in Toronto in Canada en niet meer van plan is om terug te keren naar Nederland. Jaarlijks wordt Zelda op het vliegtuig gezet om haar moeder te bezoeken. Haar vader, die in energie handelt, vertrekt samen met zijn dochter naar China om daar te wonen en het verlies van zijn partner en haar moeder te verwerken. Na enkele jaren keren ze weer terug naar Nederland en gaat Zelda bij een jeugdbende. Ze wordt lokeend. Zij lokt mannen naar een bepaalde plek en vervolgens bestelen haar metgezellen de man in kwestie. Haar vader heeft er geen weet van, maar vermoedt wel veel. Zelda moet hem beloven dat ze later dood zal gaan dan hij en die plechtige belofte doet ze. Daarmee komt een eind aan haar leven als lokeend en stapt ze uit de jeugdbende. Zelda gaat al haar wetenswaardigheden bijhouden in een notitieboekje. Op een dag verliest ze het boekje en wordt het gevonden door de operaregisseur Rasmus. Als hij haar d’r boekje teruggeeft, vraagt hij of ze zijn assistent wil worden. Hij wil een opera maken over Aleppo. Een componist en een librettist heeft hij al; haar taak wordt het om de librettist met informatie over Aleppo te voeden. Ondertussen is Rasmus bezig in Zürich aan de opera ‘The death of Klinghoffer’ van John Adams. In die opera speelt de oudere maar beroemde acteur Jona een bescheiden rolletje als spreker.

Jona vraagt Zelda om mee naar zijn moeder te gaan. Zijn moeder praat al jaren niet meer met hem  en hoe hij ook bidt en smeekt, ze doet de deur niet voor hem open. Wellicht dat Zelda, als zijn zogenaamde nieuwe vriendin, zijn moeder kan vermurwen. Maar nee, de moeder van Jona laat zich niet vermurwen als Zelda samen met Jona voor de deur staat. Wat wel ontstaat is ‘iets’ tussen Jona en Zelda.

Jona heeft wel een gezin en een huis, maar daar wil hij niet meer wonen. Hij heeft, volgens eigen zeggen, geen vaste woon- of verblijfplaats. Hij wil zich aan niets en niemand binden en daarom gaat hij van de één naar de ander. Ook woont hij soms een tijd in een hotel, maar hij is nergens thuis en dat wil hij ook niet. Zo woont hij ook een tijdje bij Zelda. Zelda houdt van Jona. Ze trekken veel met elkaar op. Hij koopt een boot waar ze een tijd gaan wonen. Als de opera over Aleppo geschreven en gecomponeerd is, gaat hij onder regie van Rasmus opgevoerd worden. Tijdens de repetities ontmoet Zelda de Zweedse jongen Per die een scenario aan het schrijven is. Ook met hem gaat ze een verhouding aan. Als Zelda met Jona op vakantie naar Taormina op Sicilië gaat, vraagt ze ook Per daarheen te komen. In Taormina hebben ze een ménage à trois.

Aldus het verhaal. Hoewel je gedurende het lezen van de roman steeds vage tekenen tegenkomt van de absurde wending die het verhaal gaat nemen, ben je je er niet van bewust welke kant het uiteindelijk uitgaat. Maar dat moet je ook niet weten want dan gaat de verassing verloren. Die verassing ga ik hier dus ook niet opschrijven.

Nou wil ik natuurlijk niet psychologiseren en wat er niet staat kan je niet lezen, maar herkennen we in Jona niet de schrijver zelf? Vertelt Grunberg niet regelmatig dat hij eigenlijk acteur had willen worden? Is het niet zo dat Grunberg vaak vertelde over de hechte haat-liefde relatie die hij met zijn moeder had. Zijn laatste romans gingen zo ongeveer over de relatie tussen vader/moeder en zoon. Is het niet zo dat nu Grunbergs moeder overleden is, ze haar deur nooit meer voor hem zal (kunnen) openen, zelfs niet als hij zijn nieuwe vriendin (en kleinkind) komt voorstellen. Nee, het staat er niet, maar je kunt het wel denken en verzinnen. Omdat ik op mijn eigen website schrijf, mag ik eigenlijk helemaal alles schrijven. Gewoon omdat het leuk is!

Houdt Zelda zich aan de belofte aan haar vader? Je weet het als je de roman uit hebt!

Een lekkere roman, kortom, waar ik van heb genoten, zoals ik, trouwens, van de meeste romans van Arnon Grunberg genoten heb!