Ik heb mijn e-book in een zwart kunstleren beschermhoes op mijn bureau liggen. Daar ligt hij al twee dagen onaangeroerd. Daarvoor heb ik hem meegesleept op onze korte vakantie in Antwerpen. Ik durf te beweren dat de batterij van mijn e-book op de terugweg vanuit Antwerpen nog even vol is als op de heenweg terwijl ik hem onderwijl niet heb opgeladen. Ik heb mijn plezier in lezen volledig verloren, helaas. Dat komt door de Libris literatuurprijs 2023 en omdat ik me had voorgenomen om alle zes de boeken op die lijst te lezen. De boeken op de shortlist zijn op één uitzondering na, nauwelijks te haggelen. Niet te pruimen en niet doorheen te komen. Waarom staan ze dan wel op die lijst? Ik weet het niet, vertel het me maar. Het voelt alsof ik in de rouw ben want ik lees zó graag. Ik ben één van mijn liefhebberijen aan het verliezen en dat gaat me te ver. Daarom zet ik er een punt achter en sla ik het laatste boek dat ik aan het lezen was, halverwege dicht. Je iets voornemen is prima en een beetje doorzettingsvermogen is altijd wel nodig, maar deze boekenlijst vergt het uiterste. Volgend jaar, heb ik met mezelf afgesproken, laat ik het niet zo ver komen. Een iets andere strategie; als het boek me na vijftig pagina’s nog steeds niet boeit of als ik dan nog steeds geen idee heb waar het over gaat, dan sla ik het dicht. Zonder pardon. Schrijvers, jullie zijn gewaarschuwd. Jury, kies alsjeblieft boeken uit die ook voor de gevorderde amateurlezer – want dat ben ik – enigszins te pruimen zijn.
Kijk ik terug op wat ik voor de Libris literatuurprijs 2023 gelezen heb, dan is er één roman die absoluut overal bovenuit steekt, dan een hele tijd helemaal niets. En nog een hele tijd helemaal niets. Vervolgens een boek dat wel lekker wegleest, maar eigenlijk nauwelijks een literaire roman genoemd kan worden. Vervolgens weer een heleboel niks en ergens daaronder zwemmen de andere vier boeken. Boeken die naar mijn oordeel vooral het doel hebben om je het leesplezier te vergallen. Dat is in andere jaren wel eens anders geweest, en daar hou ik me dan maar aan vast. In 2021 kan ik me herinneren dat ik het überhaupt moeilijk vond om te kiezen wat de beste was omdat ik ze allemaal wel erg mooi en goed vond. Maar niet dit jaar, dus; wat een ramp!
Zoals ik al schreef, torent één roman uit boven alle andere romans. Wel beschouwd denk ik niet dat hij alleen de beste roman is van de shortlist van 2023, maar ook van de shortlist van 2022 en zelfs van 2021. Eigenlijk is deze roman het allerbeste wat er in de afgelopen jaren in de Nederlandse literatuur verschenen is: Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje. Een absoluut meesterwerk. Als dit boek niet ook volgens de jury op één staat, dan neem ik ze nooit meer serieus. Het is een elf-delige roman die echt alles in zich heeft en waarin elk type lezer meer dan voldoende aan zijn trekken komt. Eigenlijk kom ik superlatieven tekort om te beschrijven hoe enorm ik deze roman waardeer.
Op de shortlist komt na Anjet Daanje, zoals gezegd, een hele tijd niets en dan Man zonder rijbewijs van Oek de Jong. Eigenlijk is dit boek geen roman maar meer een verslag. Een verslag van een man op leeftijd die alsnog zijn rijbewijs haalt. Oek de Jong is een begenadigd verteller en ik denk dat een recept voor het maken van zuurkool met worst van zijn hand ook iets boeiends oplevert.
Onderaan bengelen de andere romans. Sommigen nauwelijks goed genoeg om te bespreken, sommigen niet goed genoeg om te lezen…ik laat het erbij. Jammer dat het zo heeft moeten lopen…