Kritiek van Hugo Claus op Jan Wolkers

Toen ik zo’n jaar of vijftien was, las ik ‘Turks Fruit’ van Jan Wolkers. Met rode oortjes, dat moet ik wel zeggen. Ook met wat gene. Maar sjonge, want maakte dat boek een diepe indruk op me. De perfecte liefde. Olga was zo’n beetje de knapste vrouw van de wereld. Met haar rode haren en haar pronte borsten en zachte billen. Jan Wolkers beschreef haar in alle toonaarden en in alle kleuren. De hoofdpersoon was de man die ik had willen worden: Creatief en een magnifieke minnaar. Seks. Laten we eerlijk wezen, hoe hij het beschreef was ongeëvenaard. Ruw, grof maar toch ook weer zo verschrikkelijk teder. Je voelde de rondingen van haar billen in zijn hand, de zachtheid van haar borsten. Jan Wolkers was een tovenaar en spiegelde je de ideale liefde voor. En zo voelde het echt. Maar dat was niet datgene wat het boek zo intens maakte. Dat was de verstoring van deze idylle. Die kon alleen van buitenaf komen. Of van iets dat buiten de invloedssfeer ligt van de mens. En dus was er een dramatisch slechte schoonmoeder die er alles aan deed om het liefdesgeluk te dwarsbomen. En een ziekte. Schoonmoeder had de liefde gesloopt; een ziekte het geliefde lichaam. Jan Wolkers en ‘Turks Fruit’.

Afgelopen vrijdag ben ik naar een toneelbewerking geweest van de roman ‘Het jaar van de kreeft’ van Hugo Claus. Dat toneelstuk heeft mij erg aan het denken gezet. Ik heb ‘Het jaar van de Kreeft’ in dezelfde periode van mijn leven gelezen als ‘Turks Fruit’. De romans hebben erg veel overeenkomsten met elkaar. Open wordt er gesproken over seks en liefde. Indertijd verdacht ik Hugo Claus ervan mee te willen liften op het succes van Jan Wolkers. Ik betwijfel dat nu. Ik denk dat dat niet zo was. Het idee van een op het succes van anderen meeliftende Claus lijkt mij zeer onwaarschijnlijk.

Ik denk dat Hugo Claus ‘Turks Fruit’ zeker gelezen. De romans vertonen zoveel overeenkomsten qua verhaallijn, dat kan haast geen toeval zijn. Een verzengende liefde die eindigt in een scheiding en de uiteindelijke dood van de vrouw in kwestie. Maar er zijn ook verschillen.

‘Ideale liefde’ moet Hugo Claus bedacht hebben…te mooi om waar te zijn. Jan Wolkers de onvermoeibare penis-atleet met zijn immer vochtige, hete Olga. Dat ruwe bolster, blanke pit gedrag… Hoe zit dat in werkelijkheid? Bestaat dat? Is dat zoals de liefdes-wereld in elkaar zit?

Welbeschouwd denk ik dat Hugo Claus in zijn ‘Jaar van de kreeft’ ongekende, literaire, kritiek geleverd heeft op ‘Turks Fruit’. Claus heeft gepoogd te laten zien dat liefde altijd gemankeerd is. De hoofdpersoon houdt hopeloos veel van een vrouw die eigenlijk geen plezier beleeft aan seks. Van een vrouw met een weinig aantrekkelijk lichaam. Van een vrouw die getrouwd is met een bruut en daar ook helemaal niet van wil scheiden. Ik denk dat Hugo Claus zich blauw geërgerd heeft aan de manier waarop Jan Wolkers de liefde neerzette; dat heeft zo weinig te maken met de werkelijkheid! Ik ben het met Claus eens; Wolkers beschrijft geen echte liefde, maar gedroomde liefde!

Maar…’Turks Fruit’ is zo mooi!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *