De ijzige vlakte en Doctor Zjivago

Eigenlijk is het best bijzonder dat een Egyptenaar zo overtuigend een Rus kon spelen. Dat hij zo natuurlijk kon rondstappen in de ijzige wereld van de Russische toendra. Omar Shariff heeft destijds enorme indruk op mij gemaakt als Doctor Zjivago. Sommige beelden uit die film hebben voor mij een iconisch gehalte gekregen. Toen ik de film voor het eerst zag, kocht ik daarna meteen het boek. Ik wilde de roman lezen. Die roman verteerde moeizamer dan de film. Ik vond het een taai boek. De gedichten die erin stonden sloeg ik helemaal over. Kortgeleden is er een nieuwe, en uitmuntende, vertaling uitgekomen. In die nieuwe vertaling zou ook de kwaliteit van de gedichten tot uiting komen.

Doctor Zjivago draaide in het Amsterdamse theater Du Midi. In die tijd voelde ik me al een hele kerel als brugklasser. Ik was gemiddeld populair in de klas. Het liefst was ik heel erg populair geweest, maar helaas, feesten, daar was ik niet goed in. Ik heb altijd in mijn vaders voetsporen willen treden als feestbeest. Feestbeesten zijn de populairste mensen. Dat zijn mensen die het leven proeven. Zo zag ik het toen, en misschien zie ik dat nog altijd wel zo. Thijmen was wel een feesterd. Ik probeerde altijd in de buurt van Thijmen te zijn zodat iets van zijn populariteit op mij af zou stralen. Thijmen vond mij een geschikte peer, maar dat gaf mij nog geen toegang tot ongekende populariteit. Dat wist ik toen nog niet. Van Thijmen hoorde ik verhalen over Doctor Zjivago. Hij vond het een schijtfilm. Niet dat hij er veel van gezien had, maar de scenes die hij had gezien, vond hij prut. Het meest positieve van docter Zjivago vond hij dat het licht uitging en dat hij naast een willige mooie meid zat. Zij vond de film ook niets. Thijmen en het meisje zochten daarom ander vertier en dat vonden ze bij elkaar. Thijmen vertelde daar in geuren en kleuren over. Ik was jaloers en vond Docter Zjivago ook een prutfilm terwijl ik hem niet gezien had.

Gelukkig werd Doctor Zjivago een klassieker. Daarom kwam hij jaren later weer uit de kast. Ik was diep onder de indruk van de afgestofte film. Wel erg romantisch hoe Zjivago gevangen zat tussen Lara en Tonia. De Russische revolutie vormde het decor van de film. De hoofdpersoon werd gemangeld in deze revolutie. Daardoor ontsteeg de film de middelmaat. Het beeld van grote ijsvlaktes blijft hangen. De verstarde generaal en echtgenoot van Lara in zijn niet te stuiten trein. En het gezicht van Shariff, ingepakt in doeken, maar blauw van de kou en zijn wanhopige blik. Het ijspaleis waar hij een voorlopig onderkomen vindt. Ik weet niet meer of dat met Lara of met Tonia was, maar dat is niet zo belangrijk. Dat beeld van het ijspaleis is wel belangrijk voor mij. Ik herinner me een film waarin iedereen het voortdurend koud heeft. Verschrikkelijk koud.

Het is zo jammer dat ik zo langzaam lees op dit moment. Zal ik de nieuwe vertaling van Doctor Zjivago gaan lezen? Misschien moet ik de beelden van de film in mijn hoofd koesteren en aanvaarden dat ik gewoon niet alles kan lezen, hoe graag ik dat ook zou willen.